زندگی در مرز احساس و بحران

به گزارش پارسینه پلاس ؛ اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder – BPD) با وجود شهرت اخیرش در مباحث سلامت روان، همچنان یک اختلال بدفهمیده است. این وضعیت که در طیف اختلالات شخصیت قرار می‌گیرد، ریشه در ناتوانی فرد در تنظیم احساسات (Dysregulation) دارد. این ناتوانی اغلب به رفتارهایی منجر می‌شود که از نظر بیرونی غیرقابل پیش‌بینی به نظر می‌رسند، اما برای فرد مبتلا، پاسخی ناگزیر به دردهای درونی و احساس پوچی عمیق است.

سه ستون اصلی BPD

برای درک بهتر این اختلال، باید سه حوزه اصلی تأثیرگذار را شناسایی کرد:

۱. نوسانات خلقی شدید (Affective Instability): احساسات افراد مبتلا به BPD اغلب بسیار شدید و ناپایدار هستند. یک موقعیت کوچک یا یک کلمه می‌تواند ظرف چند دقیقه فرد را از خوشحالی به خشم یا ناامیدی عمیق بکشاند. این تغییرات سریع، تفاوت عمده‌ای با نوسانات خلقی عادی دارند و ساعت‌ها یا روزها طول می‌کشند.

۲. روابط ناپایدار و پرتنش: هسته اصلی BPD، ترس شدید و فلج‌کننده از رها شدن است. این ترس می‌تواند واقعی یا صرفاً تصوری باشد. برای جلوگیری از دوری دیگران، فرد ممکن است دست به رفتارهای افراطی بزند؛ گاهی با ایده‌آل‌سازی افراطی (همه چیز عالی است) و گاهی با کم‌ارزش‌سازی (تو بدترین فرد دنیایی) در برابر یک فرد واحد. این پدیده در روان‌شناسی به عنوان «دوپاره‌سازی» (Splitting) شناخته می‌شود.

۳. هویت و خودپنداره آشفته: افراد مبتلا به BPD اغلب درکی ثابت از اینکه «چه کسی هستند» ندارند. این عدم ثبات هویت می‌تواند منجر به تغییرات ناگهانی در اهداف شغلی، ارزش‌ها، عقاید، و حتی گرایش‌های جنسی شود. احساس پوچی مزمن نیز یکی از شایع‌ترین شکایات در این زمینه است.

راهکارهای عملی: چگونه مؤثر ارتباط برقرار کنیم؟

ارتباط با فرد مبتلا به BPD می‌تواند فرسایشی باشد، اما با اتخاذ رویکردی آگاهانه می‌توان حمایت‌گر و در عین حال مرزگذار بود:

• اعتبارسنجی احساسات (Validation): مهم‌ترین قدم، تأیید وجود احساس فرد است، حتی اگر علت آن را درک نکنید یا با آن موافق نباشید. به جای گفتن «اغراق می‌کنی»، بگویید: «می‌فهمم که چقدر این موضوع برایت دردناک است.» اعتبارسنجی، احساس تنهایی و رهاشدگی را کاهش می‌دهد.
• حفظ آرامش و ثبات: در برابر طوفان احساسی آن‌ها، شما باید لنگر ثبات باشید. صدای خود را بالا نبرید و وارد درگیری‌های احساسی آن‌ها نشوید. واکنش‌های شدید شما ممکن است ترس آن‌ها از رها شدن را تقویت کند.
• برقرار کردن مرزهای قاطع و واضح: مرزها حیاتی هستند. باید به وضوح مشخص کنید که چه رفتارهایی (مانند تهدید، خودآزاری، یا فریاد زدن) در رابطه شما پذیرفته نیست. مهم این است که پس از تعیین مرز، به طور مداوم و بدون نوسان از آن پیروی کنید تا فرد درک کند که این مرزها قابل مذاکره نیستند.
• تشویق به درمان تخصصی: مؤثرترین راهکار برای مدیریت BPD، درمان است. درمان شناختی-رفتاری دیالکتیکی (DBT) به طور خاص برای آموزش مهارت‌های تنظیم هیجان، تحمل پریشانی و ذهن‌آگاهی به این افراد طراحی شده است.

در نهایت، درک این نکته ضروری است که BPD یک انتخاب نیست، بلکه یک وضعیت روانپزشکی واقعی است که نیاز به صبر، آموزش و درک عمیق دارد. حمایت از فرد مبتلا، نیازمند مراقبت جدی از سلامت روان خود فرد حامی نیز می‌باشد.