آیا فیزیوتراپی در دوران بارداری مضر است؟

به گزارش پارسینه پلاس،دوران بارداری شرایط ویژه‌ای دارد و زنان در این مدت تغییرات زیادی را تجربه می‌کنند. این تغییرات خصوصا در زمینه هورمونی می‌تواند تاثیرات زیادی روی بدن زنان داشته باشد. هورمون‌های بارداری رباط‌ها و ماهیچه‌های حمایت کننده را نرم کرده و آنها را مستعد فشار می‌کند. همچنین ناراحتی، درد و تغییر در دوران بارداری شایع است. یکی از کارهایی که می‌تواند به بهبود شرایط جسمی زنان باردار کمک کند، فیزیوتراپی در دوران بارداری است. فیزیوتراپی در دوران بارداری به حفظ حرکت و کاهش فشار و آسیب عضلانی کمک می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها متخصصان بهداشتی آموزش‌دیده‌ای هستند که گزینه‌های درمانی را برای کمک به بازگرداندن عملکرد مناسب بدن ارزیابی، تشخیص و توصیه می‌کنند. آنها می‌توانند در دوران بارداری نیز به بهبود شرایط زنان باردار کمک کنند.

هدف فیزیوتراپی در دوران بارداری چیست؟

به صورت کلی هدف از انجام فیزیوتراپی برای زنان باردار افزایش حرکت مفصل، افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و تاندون‌ها و کاهش سفتی و انجام ورزش در دوران بارداری است. فیزیوتراپیست‌ها در دوران بارداری به‌صورت ویژه روی اختلالات لگن و کف لگن تمرکز دارند. مراجعه زنان در بارداری به فیزیوتراپیست‌ها امری معمول است.

فیزیوتراپی بارداری تا قبل از تولد به کاهش درد در مفاصل اصلی که معمولاً در دوران بارداری تحت‌فشار هستند کمک می‌کند. درد کمربند لگنی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های اسکلتی عضلانی مرتبط با بارداری است. به‌طورکلی این شرایط به دلیل تغییر در وضعیت بدن و افزایش فشار لگن (به دلیل افزایش وزن نوزاد) رخ می‌دهد. تغییرات هورمونی نیز تأثیر عمده‌ای در ایجاد درد رباط گرد دارد؛ زیرا رباط‌هایی که از لگن حمایت می‌کنند را نرم می‌کند.

فیزیوتراپی در حاملگی می‌تواند به کاهش این عوارض کمک کند. علاوه بر این می‌توان هدف از فیزیوتراپی برای زنان باردار را کاهش مشکلات پس از تولد نوزاد نیز در نظر گرفت. کاهش عوارضی مانند بی‌اختیاری ادرار پس از تولد، کمردرد، اختلالات عملکرد جنسی و غیره می‌تواند با کمک فیزیوتراپی به دست بیاید. در یک کلام هدف از فیزیوتراپی در حاملگی درمان درد بالای کمر، درد گردن و شانه، درد سیاتیک، سندرم تونل کارپال، درد کمربند لگنی و مشکلات مثانه است.

آیا فیزیوتراپی در بارداری روش مناسبی برای شماست؟همین الان با متخصص مشورت کن.

علت تجویز فیزیوتراپی در دوران بارداری چیست؟

فیزیوتراپی در دوران بارداری می‌تواند نقش مهمی در ارتقای سلامت و رفاه مادر و جنین ایفا کند. پزشک با توجه به شرایط بیمار ممکن است به دلایل زیر فیزیوتراپی را برای شما تجویز کند:

• کاهش درد: فیزیوتراپی می‌تواند با تمرینات، کشش‌ها و درمان دستی به کاهش درد در نواحی کمر، گردن، شانه‌ها و لگن کمک کند.
• آماده‌سازی برای زایمان و تولد: با تمرینات خاص، فیزیوتراپیست شما می‌تواند بدن شما را برای زایمان و تولد آماده کند و کمک کند تا فرآیند زایمان نرم‌تر و سریع‌تر پیش برود.
• بازتوانی کف لگن: فیزیوتراپی می‌تواند با تمرینات خاص این عضلات را تقویت کند، کنترل مثانه را بهبود بخشد و از مشکلات بعدی جلوگیری کند.
• بهبود وضعیت بدن و تعادل: با تمریناتی مانند پیلاتس، فیزیوتراپیست شما می‌تواند به شما کمک کند تا وضعیت بدن و تعادل خود را بهبود بخشید.
• بهبود تناسب اندام و سلامت کلی

روش های فیزیوتراپی در دوران بارداری چیست؟

هنگامی که برای اولین بار به فیزیوتراپیست مراجعه می‌کنید، از شما در مورد هر گونه مشکل سلامتی سوال می‌شود. آن‌ها بر اساس شرایط مراجعه‌کنندگان ممکن است از طیف وسیعی از تکنیک‌ها استفاده کنند و تمریناتی را برای کمک به بهبود حرکت و کاهش ناراحتی‌شان توصیه کنند. به‌طورکلی یک سری جلسات به همراه یک برنامه درمانی اختصاصی برای فیزیوتراپی بارداری ارائه می‌شود.

رایج‌ترین تکنیک‌هایی که برای فیزیوتراپی در حاملگی استفاده می‌شود شامل ماساژ درمانی قسمت‌هایی از بدن، دست‌کاری مفاصل خاص، کشش عضلات که معمولا شامل کشش عضلات پهلو و جلویی می‌شود. یک سری حرکات ورزشی و پوشیدن کمربند یا شلوار مخصوص هم در این تکنیک کاربرد دارند.

یکی از تمرینات رایجی که در این دوره برای زنان باردار انجام می‌شود، تمرینات کگل است. برای برخی از افراد هم از تکنیک فیزیوتراپی با برق یا TENS استفاده می‌شود که در آن با استفاده از الکترودهای کوچکی، پالش‌‎های خفیف الکتریکی به بدن داده می‌شود. فیزیوتراپی با اشعه و گرمادرمانی نیز سایر روش‌هایی است که ممکن است در دوران بارداری از آن‌ها استفاده شود.

انواع روش فیزیوتراپی	توضیح روش
ماساژ درمانی	معمولا شامل کشش عضلات پهلو و جلویی می‌شود. یک سری حرکات ورزشی و پوشیدن کمربند یا شلوار مخصوص هم در این تکنیک کاربرد دارند.
تمرینات کف لگن	با انقباض عضلات کف لگن ماهیچه‌های اطراف واژن قوی می‌شوند.
فیزیوتراپی با برق یا TENS	با استفاده از الکترودهای کوچکی، پالش‌‎های خفیف الکتریکی به بدن داده می‌شود.
لیزر تراپی فیزیوتراپی در بارداری	لیزر درمانی می‌تو‌اند برای کاهش درد، کاهش التهاب و بهبودی گرفتگی بدن در زنان باردار استفاده شود.

۱. فیزیوتراپی در سه ماهه اول بارداری

سه ماهه اول زمانی است که شما تازه به بارداری و تغییرات مختلفی که به همراه دارد عادت می‌کنید. فعالیت بدنی، رژیم غذایی و فیزیوتراپی بارداری به شما کمک می‌کند تا کمتر اذیت شوید. فیزیوتراپیست با آموزش شما و همسرتان در مورد تغییرات مادر و جنین و آنچه که باید انتظار داشته باشید، کار را شروع خواهد کرد و آموزش‌های لازم در این زمینه را ارائه می‌دهد.

فیزیوتراپی در ۳ ماه اول روی وضعیت بدنی، چالش‌های خانه و محل کار و مشکلات اسکلتی – عضلانی از قبل موجود (در صورت وجود) تمرکز دارد. فیزیوتراپیست به‌آرامی به شما در اصلاح وضعیت بدن در محل کار و خانه کمک می‌کند. او تکنیک‌هایی را برای بلندکردن و تحرک ایمن و درمان هر گونه مشکل اسکلتی عضلانی که از آن رنج می‌بردید به شما ارائه می‌دهد. اگر زنان باردار فیزیوتراپی خود را از همین اوایل دوران بارداری شروع کنند با بهبود حرکاتشان می‌توانند از بروز بسیاری از مشکلات بعدی پیشگیری کنند.

در سه ماهه اول بارداری، تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند به تقویت عضلات کف لگن، کاهش دردهای کمر و لگن، بهبود انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات شکم و بالاتنه کمک کنند. تمریناتی مانند کگل، گربه-گاو، پوش‌آپ اصلاح‌شده، نشستن بر دیوار، پل باسن، کشش عضلات دو سر بازو و تیلت لگنی می‌توانند باعث کاهش درد، بهبود تعادل و آمادگی برای زایمان شوند. این تمرینات به سلامت کلی مادر و جنین کمک کرده و عوارض بارداری را کاهش می‌دهند.

۲. فیزیوتراپی در سه ماهه دوم بارداری

در سه‌ماهه دوم، شما کاملاً وارد دوران بارداری شده‌اید و تغییرات فوق‌العاده در هورمون‌ها و بدن خود را تجربه می‌کنید. فیزیوتراپی در سه‌ماهه دوم بارداری به شما کمک می‌کند تا با این تغییرات هماهنگ شوید. فیزیوتراپیست شما پس از اتمام اسکن ناهنجاری‌ها و مشکلاتی که دارید و با مشورت‌کردن با متخصص زنان، تمرینات را آغاز می‌کند.

فیزیوتراپی بارداری در سه‌ماهه دوم روی تکنیک‌های کششی برای بهبود انعطاف‌پذیری اندام تحتانی و لگن تمرکز دارد. تمرینات تحرکی و تقویتی برای ستون فقرات و شکم به شما آموزش داده می‌شود. هدف از انجام این تمرین در دوران بارداری افزایش تناسب‌اندام و تاکید بر مدیریت درد است.

تمریناتی مانند کشش ساق پا برای تقویت عضلات ساق و بهبود تعادل، بالا بردن پا از حالت درازکش به پهلو برای تقویت عضلات پا و بهبود کنترل حرکتی، حرکت پرنده-سگ برای تقویت عضلات شکم و حفظ تعادل و تیلت لگنی ایستاده برای تقویت عضلات شکم و حفظ وضعیت درست بدن بسیار مفید هستند. این تمرینات به کاهش دردهای عضلانی، بهبود استقامت و تعادل و آماده‌سازی بدن برای بارداری و زایمان کمک می‌کنند.

۳. فیزیوتراپی در سه ماهه سوم بارداری

در سه ماه آخر بارداری، فیزیوتراپ شما بر تقویت قدرت و انعطاف‌پذیری تمرکز خواهد کرد. در فیزیوتراپی بارداری سه ماهه سوم به شما در راهبردهای مقابله با زایمان مانند تکنیک‌های آرام‌سازی، تمرین‌های تنفسی، موقعیت‌یابی برای تسهیل زایمان و تکنیک‌هایی برای استفاده در مرحله فشاردادن در زمان زایمان طبیعی کمک می‌شود.

فیزیوتراپی در سه ماهه سوم بارداری شامل تقویت پیشرفته ستون فقرات و شکم، تمرینات کف لگن، تکنیک‌هایی برای بهبود انعطاف اندام تحتانی و لگن و مدیریت درد است. این تمرینات در سه ماهه سوم باید بااحتیاط انجام شود. اما بااین‌حال انجام آنها تحت‌نظر یک فیزیوتراپیست می‌تواند به بهبود شرایط سخت بارداری در سه‌ماهه سوم کمک زیادی کند.

تمریناتی مانند حرکت کودک برای کشش کمر و لگن، حرکت الهه برای تقویت عضلات پا و شکم، خم شدن به جلو و کشیدن دست برای تقویت عضلات پشت، کششی به پهلو برای کشش عضلات مایل بدن، دفع پشت بازو برای تقویت عضلات پشت بازو، و پلک اصلاح‌شده برای تقویت عضلات شکم و کاهش فشار بر کمر، به حفظ سلامت و آمادگی بدن برای زایمان کمک می‌کنند.

متن انگلیسی:
Many changes happen to your body during pregnancy. A Physiotherapist can help you understand and work through those changes and manage other common problems
ترجمه متن:
تغییرات زیادی در دوران بارداری در بدن شما اتفاق می‌افتد. یک فیزیوتراپیست می‌تواند به شما در درک این تغییرات و مدیریت سایر مشکلات رایج کمک کند.

فواید فیزیوتراپی در دوران بارداری چیست؟

فیزیوتراپی در دوران بارداری مزیت‌های زیادی دارد. یکی از این مزیت‌ها درمان گرفتگی رگ سیاتیک در بارداری است. ورزش در بارداری اغلب می‌تواند به کاهش طیف وسیعی از علائم و بهبود تحرک زن در این دوران و لذت‌بردن او از بارداری کمک کند. برخی از زنان در دوران بارداری تغییراتی در قدرت کف لگن خود احساس می‌کنند و ممکن است نتوانند ادرار خود را نگه دارند. داشتن یک برنامه تمرینی فشرده و تحت نظارت کف لگن می‌تواند به کاهش احتمال نشت ادرار و تکرر ادرار در بارداری کمک کند.

یکی از شرایط رایج بارداری که کمتر شناخته شده است، سندرم تونل کارپال است. این مشکل به دلیل افزایش سطح مایع است که باعث ایجاد فشار اضافی روی عصب میانی تامین‌کننده مچ دست و انگشتان می‌شود. علائم سندرم تونل کارپال گزگز یا بی‌حسی در انگشتان یا دست، تورم و ضعف (ضعفی که گرفتن را سخت می‌کند) است. درمان‌های فیزیوتراپی برای سندرم تونل کارپال شامل آتل، استراحت و اجتناب از حرکات دست و کشش عصب میانی و تاندون است.

برای زنان بسیار رایج است که در طول بارداری و بعد از آن فشار بر کمر را تجربه کنند. یک فیزیوتراپیست می‌تواند به آنها در مورد چگونگی حفظ وضعیت ایستادن و نشستن توصیه‌های لازم را کند. یکی دیگر از عوارض شایع بارداری، گشادشدن عضلات شکم است که به آن دیاستاز می‌گویند. حدود ۶۶ تا ۱۰۰ درصد از زنان این تغییر را تجربه می‌کنند و هنگام حرکت یا بلندشدن از حالت درازکش متوجه شکافی در مرکز شکم خود می‌شوند. تمرینات عضلات شکم می‌تواند به ایجاد توان عضلانی و بازیابی قدرت مرکزی کمک کند.

درمان فیزیوتراپی برای کمر درد بارداری

یکی از عوارض بارداری کمردرد است که می‌توان آن را یکی از رایج‌ترین عوارض این دوره در نظر گرفت. تقریباً ۵۰ تا ۸۰ درصد از زنان باردار تجربه کمردردهای شدید را در این دوران دارند. علت کمر درد در بارداری زنان، تولید ریلکسین است. این هورمون با هدف شل کردن کانال زایمان آزاد می‌شود. فیزیوتراپی در دوران بارداری یک رویکرد مفید برای مقابله با درد ناشی از افزایش ریلکسین است. فیزیوتراپی کمر در دوران بارداری می‌تواند به کاهش درد عضلانی از طریق تمرینات و ماساژهای خاص کمک کند. تمرینات هدفمند نه‌تنها به کاهش درد کمک می‌کند، بلکه قدرت ماهیچه‌ها را نیز حفظ می‌کند.

فیزیوتراپی گردن در بارداری

یکی دیگر از گزینه‌های هدف فیزیوتراپی بارداری، فیزیوتراپی گردن و کاهش گردن درد در بارداری است. گردن درد و فشاری که به مفاصل گردن وارد می‌شود یکی از عوارض رایج بارداری است. خصوصا با افزایش سن بارداری و سنگین‌تر شدن پایین‌تنه، فشار بیشتری به گردن وارد می‌شود. با فیزیوتراپی گردن در بارداری می‌توان به تسکین درد و کاهش فشار به این ناحیه کمک کرد.

فیزیوتراپی زانو در بارداری

اگر دچار زانو درد بارداری هستید، فیزیوتراپی می‌تواند در موارد زیر به شما کمک کند:

• مدیریت درد: با ورزش، کشش و درمان دستی
• بهبود ثبات زانو: تقویت عضلات اطراف مفصل زانو، بهبود ثبات کلی و کاهش خطر آسیب به زانو
• افزایش تحرک: کاهش دامنه حرکتی و سفتی در مفصل زانو
• پیشگیری از عوارض بیشتر: جلوگیری از ایجاد شرایط شدیدتر مانند سندرم درد کشکک رانی یا استئوآرتریت زانو
• آمادگی برای زایمان: تقویت عضلات کف لگن.

عوارض فیزیوتراپی در بارداری

به‌طورکلی هیچ خطری در مراجعه به فیزیوتراپیست واجد شرایط و ثبت شده وجود ندارد. گاهی اوقات، پس از ماساژ و حرکات متمرکز، ناراحتی عضلانی به طور موقت افزایش می‌یابد. فیزیوتراپیست، شما را در مورد انتظارات و راه‌های مدیریت هر گونه ناراحتی راهنمایی می‌کند.

بااین‌حال اگر به دنبال کمترین میزان خطر و آسیب هستید باید حتما قبل از انجام هر نوع تمرین و درمان فیزیوتراپی در حاملگی، با پزشک خود مشورت کنید. شرایطی مانند بارداری‌های پر ریسک، جفت سرراهی یا خونریزی هنگام بارداری می‌تواند انجام فیزیوتراپی را برای زنان باردار ممنوع کند. اگر بدون مشورت پزشک جرکات فیزیوتراپی را انجام دهید، فیزیوتراپی برای زن باردار خطر دارد.

عوارض فیزیوتراپی با برق در بارداری چیست؟

تکنیک فیزیوتراپی با برق یا روش TENS در کل یک تکنیک ایمن فیزیوتراپی بارداری است. بااین‌حال می‌تواند بسته به شرایط زنان باردار خطرات و عوارضی را نیز به دنبال داشته باشد. خونریزی در زنان باردار یا مشکلاتی ازاین‌دست می‌تواند ریسک استفاده از روش فیزیوتراپی با برق را بیشتر کند. اگر فیزیوتراپی در دوران بارداری با استفاده از برق به درستی انجام نشود و یا توسط فردی متخصص انجام نشود ممکن است عوارضی مانند افزایش احتمال انقباضات رحمی و زایمان زودرس شود.

آیا فیزیوتراپی بارداری اشعه دارد؟

فیزیوتراپی با اشعه درصورتی‌که زنان عوارض بارداری شدید نداشته باشند و یک بارداری سالم داشته باشند، کاملاً ایمن است و هیچ عارضه و خطر به خصوصی ندارد. بااین‌حال بهتر است قبل از انجام این روش با متخصص زنان دراین‌خصوص مشورت شود و تمام فرایند تحت‌نظر پزشک باشد.

لیزر فیزیوتراپی در بارداری

استفاده از لیزر فیزیوتراپی در دوران بارداری به با شدت پایین (LLLT)، به کاهش درد و التهاب دکمک می‌کند. با این حال، استفاده از لیزر درمانی در دوران بارداری نگرانی‌هایی به دلیل کمبود مطالعات جامع در مورد ایمنی آن برای مادر و جنین ایجاد کرده است. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که لیزر با شدت پایین ممکن است در دوران بارداری ایمن باشد، اما شواهد کافی برای اثبات ایمنی آن وجود ندارد. توصیه می‌شود که لیزر درمانی تنها تحت نظارت پزشک و در نواحی غیر از شکم و لگن انجام شود.

موارد منع فیزیوتراپی برای زنان باردار چیست؟

در مواردی که زنان باردار مشکلاتی نظیر خونریزی‌های بارداری، کم‌خونی شدید، بیماری‌های مزمن قلبی یا ریوی، جفت سرراهی یا سایر عوارض بارداری را دارند، انجام تمرینات فیزیوتراپی برای آنها منع می‌شود. وجود زخم‌های سطحی، حساسیت‌های پوستی یا شرایطی مشابه هم می‌تواند برخی از روش‌های فیزیوتراپی در دوران بارداری از جمله گرمادرمانی را ممنوع کند.