انواع طراحواره ها و تکنیک های طرحواره درمانی؛ تست طرحواره یانگ
معمولا هر فردی در زندگی خود، الگوهای متعددی را تجربه می‌کند و این الگوها به طرحواره‌ها مشهور هستند. طرحواره‌ها باعث شکل‌گیری رفتار، احساسات و افکار ما می‌شوند و از روزمرگی‌ها تا تصمیم‌های مهم زندگی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.
در برخی از موارد، طرحواره‌ها ممکن است مانع موفقیت و رضایت در زندگی شوند و در برخی موارد نیز می‌توانند به‌عنوان منبع قدرتمندی برای رشد و تحول شخصیتی ما عمل کنند. با شناخت و فهم طرحواره‌ها می‌توانیم بهترین نسخه خودمان را پیدا کنیم و زندگی غنی‌تری رقم بزنیم. در این مطلب قصد داریم به معرفی و روش انجام تست طرحواره و رویکردهای طرحواره درمانی جفری یانگ بپردازیم.
طرحواره درمانی چیست؟طرحواره درمانی به زبان ساده
یکی از درمان‌های جدید با رویکردی جامع، طرحواره درمانی است که ترکیبی از درمان رفتاری شناختی (CBT)، روابط شی، نظریه دلبستگی، درمان‌های گشتالت و تجربی است. هدف طرحواره درمانی، کمک به افراد برای شناختن رفتارهایشان، درک علت‌های زمینه‌ای، تغییر افکار و رفتارها است تا بهتر بتوانند با چالش‌ها یا احساسات رابطه با روش‌های سالم و سازنده کنار بیایند. طرحواره درمانی تلاش می‌کند به شما یاد بدهد تا نیازهای عاطفی‌تان را از راه‌های سالم برآورده کنید. در طرحواره درمانی، روانشناس طرحواره‌های ناسازگار را بررسی می‌کند و شما به کمک او می‌توانید طرحواره‌ها را شناسایی کنید.
در تئوری طرحواره یانگ ۵ حوزه کلی وجود دارد که نیازهای عاطفی برطرف نشده دوران کودکی فرد را بررسی می‌کند؛ نیازهایی مانند قطع ارتباط، استقلال و محدودیت‌ها و عدم تمایل در این دسته قرار می‌گیرد.
با تست طرحواره یانگ آشنا شوید!
تست طرحواره یانگ یک تست روانشناسی است که برای یافتن طرحواره‌های ناسازگار اولیه شخص طراحی شده است. این تست از تجربه‌های ناخوشایند و منفی دوران کودکی فرد نشات می‌گیرد و نسخه‌های متفاوتی دارد. از تست طرحواره یانگ در مواقعی مانند انتخاب همسر، انتخاب شغل، داشتن استدلال منطقی برای تفکر و… می‌توان استفاده کرد. این تست در دو نمونه ۹۰ سوالی و ۲۰۵ سوالی تالیف شده است و برای شناسایی ۱۸ طرحواره استفاده می‌شود.
تفسیر تست طرحواره یانگ به شکل زیر خواهد بود:
- ۱۰ الی ۱۹: نمره‌ی کمی است و می‌توان گفت فرد با این نمره، تله زندگی در ذهن ندارد.
- ۲۰ الی ۲۹: این نمره نشان‌دهنده این است که امکان دارد تله‌های زندگی به سراغ فرد بیاید.
- ۳۰ الی ۳۹: این نمره‌ی متوسط، نشان‌دهنده‌ی این است که تله می‌تواند مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد.
- ۴۰ الی ۴۹: نمره بالایی است و به احتمال زیاد از تله‌های بااهمیت زندگی فرد خواهد بود.
- ۵۰ الی ۶۰: این نمره دقیقا یکی از تله‌های اصلی در زندگی فرد است.
دوران کودکی چه تاثیری در طرحواره‌ها دارد؟
یکی از بزرگترین عواملی که در ایجاد طرحواره‌ها نقش دارد، عدم رفع نیازهای عاطفی اساسی در دوران کودکی است. برخی از مهم‌ترین نیازهای عاطفی در دوران کودکی عبارتند از:
- احساس امنیت و دلبستگی ایمن
- آگاهی نسبی به هویت و خودمختاری
- آزادی بیان احساسات و نیازها
- توانایی بازی کردن و مستقل بودن
- محدودیت‌های امن و متناسب با سن
علاوه‌بر این، چهار نوع تجربه منفی هم می‌توانند باعث شکل‌گیری انواع طرحواره‌ها شوند که عبارتند از:
- نیازهای برآورده نشده: زمانی که کودک، حمایت‌های عاطفی را از نزدیکان خود دریافت نکرده باشد، در رفع نیازهای عاطفی اساسی‌اش دچار کمبود خواهد شد.
- آسیب‌های دیده شده: در مواقعی کودک ضربه‌های روحی و ناراحت‌کننده و… را تجربه کرده است.
- حمایت بیش از حد و یا نداشتن محدودیت: در این موقعیت والدین بیش از حد حمایتگر و یا مشغول بوده‌اند و در دو حالت حدومرزهای مناسبی برای کودک در نظر گرفته نشده است.
- همانندسازی: در شرایطی کودک برخی از رفتارها و نگرش‌های والدین خود را به‌طور انتخابی جذب کرده و از آن‌ها الگوسازی می‌کند. برخی از این رفتارها به طرحواره و بعضی دیگر به خلق‌وخو تبدیل می‌شوند.
طرحواره‌ها چند نوع دارند؟
طرحواره‌ها ۱۸ نوع دارند که برای آشنایی کامل با آن‌ها می‌توانید مقاله‌ی انواع طرحواره ها را مطالعه کنید. اما دسته‌بندی کلی طرحواره‌ها به ۵ مورد زیر تقسیم می‌شود:
۱. طرحواره‌های طرد و جدایی:
احساس ترس، عدم اعتماد به خود و دیگران، و اجتناب از ارتباطات اجتماعی برخی از نشانه‌های این طرحواره‌ها هستند. افرادی که این طرحواره را دارند ممکن است احساس تهاجم و آسیب دیدن داشته باشند و از برقراری ارتباط نزدیک با دیگران خودداری کنند.
۲. طرحواره‌های خودمختاری و عملکرد مختل:
مشکلات در تصمیم‌گیری و عدم اجرای عملکرد مناسب از جمله نشانه‌های این طرحواره هستند. افرادی که این طرحواره را دارند، احتمالا دچار عدم اعتمادبه‌نفس، تردید در تصمیم‌گیری و اجرای کارها و ترس از شکست باشند و به همین دلیل از انجام وظایف خودداری کنند.
۳. طرحواره‌های مرزهای مختل:
مشکل داشتن در برقراری مرزهای سالم با دیگران یکی از نشانه‌های این طرحواره هستند. افرادی که با این طرحواره دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ممکن است در تعیین مرزهای شخصی خود، مرزهای عاطفی و فیزیکی با دیگران دچار مشکل باشند.
۴. طرحواره‌های هدایت شدن توسط دیگران:
افرادی که این طرحواره را دارند، فکر می‌کنند کنترل مناسبی بر زندگی خود ندارند و به دیگران وابسته هستند. آن‌ها ممکن است تصمیم‌گیری‌های مهم را به دیگران واگذار کنند و از توانایی اتخاذ تصمیمات مستقل جلوگیری کنند.
۵. طرحواره‌های هوشیاری افراطی و بازداری:
در این طرحواره افراد به‌صورت غیرمنطقی روی خطرات و مسائل منفی تمرکز می‌کنند و به همین دلیل از انجام فعالیت‌های جدید جلوگیری خواهند کرد. در این شرایط ممکن است آن‌ها در حالتی از اضطراب یا ترس از اتفاقات ناگوار باشند.
هر یک از این طرحواره‌ها می‌توانند از طریق شرایط و تجربه‌های فرد شکل گرفته باشند و تاثیرات متعددی روی زندگی و روابط او داشته باشند.
چه سبک‌های در طرحواره‌ها درمانی وجود دارد؟
در طرحواره درمانی، سبک‌های متعددی وجود دارد و سبک به ذهنیتی گفته می‌شود که وضعیت عاطفی کنونی و نحوه‌ی تعامل با فرد را نشان می‌دهد. سبک‌های طرحواره‌ها به روانشناس کمک می‌کند تا آن‌ها را گروه‌بندی کرده و به‌عنوان یک وضعیت مستقل در نظر بگیرد.
سبک‌های طرحواره‌ای در چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- سبک کودک: احساسات و رفتارهای کودکانه
- سبک‌های مقابله‌ای ناسازگار: تلاش برای اجتناب از آسیب دیدن عواطف که در نهایت منجر به تقویت طرحواره می‌شود.
- سبک‌های والدین ناسازگار: درونی‌سازی صدای والدین متوقع، منتقد و یا تنبیه‌گر
- سبک بزرگسال سالم: عملکرد سالم فرد
در طرحواره درمانی به کمک روانشناس طرحواره‌ها را شناسایی و آن‌ها را درمان می‌کنید. علاوه‌بر این، سبک‌های مقابله‌ای را که مانع نیازهای عاطفی شده‌اند، تغییر خواهید داد و یاد می‌گیرید که چطور برای رفع نیازهای عاطفی اساسی خود اقدام کنید. به‌طور کلی مراجعه به روانشناس و شناخت طرحواره‌ها مزایای متعددی دارد، که با تشخیص به موقع و صحیح آن، می‌توانید گام موثری در راستای سلامت روان خود بردارید.
سلب مسئولیت: تحریریه پارسینه در تهیه محتوای این آگهی تبلیغاتی نقشی نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد.