تاثیر کمبود فریتین بر ریزش مو
ریزش مو ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. یکی از این عوامل می تواند کمبود فریتین در بدن شما باشد که ناشی از سطوح پایین آهن است.
به گزارش پارسینه پلاس؛ احتمالاً با آهن آشنا هستید ، اما کلمه “فریتین” ممکن است برای شما جدید باشد. آهن یک ماده معدنی ضروری است که شما از طریق مواد غذایی مختلف دریافت می کنید و بدن شما مقداری از آن را به شکل فریتین در خودش ذخیره می کند.
فریتین نوعی پروتئین در خون شماست که آهن را برای بدن ذخیره می کند تا بدن شما در صورت نیاز بتواند از آن استفاده کند . بسیاری از قسمت های بدن حاوی فریتین هستند، از جمله طحال، کبد، خون و فولیکول های مو. اگر فریتین پایینی دارید، به این معنی است که شما در حال حاضر دچار کمبود آهن هستید.
وقتی کمبود فریتین داشته باشید، ممکن است ریزش مو را نیز بیشتر تجربه کنید. متأسفانه در بیشتر موارد و در صورت وجود یک بیماری زمینه ای که ممکن است باعث ریزش مو شود، اندازه گیری فریتین نادیده گرفته می شود .
آزمایش فریتین می تواند به پزشک شما کمک کند تا برای درمان ریزش موی شما تصمیم درست تری بگیرد و با جبران کمبود آهن به بهبود ریزش موی شما کمک کند .
کمبود فریتین چطور باعث ریزش مو می شود؟
مقداری از فریتین در فولیکول های مو ذخیره می شود. فرض بر این است که پایین آمدن فریتین زمانی رخ می دهد که فردی دچار علائم ریزش مو شده باشد. اما روند کاهش فریتین می تواند خیلی قبل تر از اینکه فرد مشکلات ریزش مو را تجربه کند اتفاق بیفتد.
آهن در بسیاری از فرآیندهای ضروری بدن نقش حیاتی دارد. بدون آهن، بدن نمی تواند گلبول های قرمز کافی ایجاد کند. گلبول های قرمز اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کنند. وقتی گلبول های قرمز کمتری در دسترس باشد، بدن در انتقال اکسیژن به اندام ها و بافت های مختلف دچار مشکل می شود. این مساله می تواند باعث طیفی از مشکلات از جمله کم خونی و ریزش مو شود.
یک مطالعه نشان داد که به طور کلی ، افرادی که ریزش موی غیر طبیعی را تجربه می کنند، نسبت به افرادی که ریزش مو ندارند، سطح آهن کمتری دارند. سایر مطالعات کوچکتر نیز این ادعا را تأیید کرده اند. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که زنان مبتلا به ریزش مو سطوح سرمی فریتین پایین تری دارند و دچار کمبود آهن هستند. این یک مطالعه کوچک بود و مطالعات گسترده تر هم به همبستگی بین این دو عامل اشاره دارند.
اما برای توضیح اینکه چرا کاهش سطح آهن می تواند منجر به ریزش مو شود باید خدمتتان عرض کنم که وقتی آهن بدن کم می شود، بدن برای جبران این کمبود از فریتین ذخیره شده در فولیکول های مو استفاده می کند. کاهش سطح فریتین در فولیکول های مو می تواند ریشه مو را ضعیف کرده و منجر به ریزش مو شود.
آهن یک ماده مغذی ضروری است، به این معنی که بدن قادر به تولید آن نیست و باید آن را به طور کامل از طریق رژیم غذایی دریافت کند. افرادی که به هر دلیل به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن نمی خورند ممکن است در معرض خطر پایین بودن سطح فریتین قرار داشته باشند.
دریافت آهن کافی از غذاها یا مکمل ها مثل قرص آهن بسیار مهم است تا فریتین کافی در بدن وجود داشته باشد. علاوه بر کمبود آهن در اثر تغذیه غلط، سطوح پایین فریتین ممکن است ناشی از موارد زیر نیز باشد :
- از دست دادن قابل توجه خون
- بیماری سلیاک
- عدم تحمل گلوتن غیر سلیاک
- رژیم های گیاهخواری یا وگان
- پر کاری تیروئید
- قاعدگی زنان
- بارداری
علائم کمبود فریتین
داشتن فریتین پایین بدن شما را برای ساخت گلبول های قرمز دچار مشکل می کند. گلبول های قرمز برای انتقال اکسیژن در سراسر بدن شما مهم هستند. بدون گلبول های قرمز کافی، اندام ها و سیستم های اصلی شما به خوبی کار نمی کنند.
علائم ناشی از فریتین پایین بسیار شبیه علائم مربوط به کمبود آهن است و ریزش مو در اثر کمبود فریتین تنها یکی از این علائم است. علائم دیگری که ممکن است فرد تجربه کند شامل موارد زیر هستند :
- سرگیجه
- خستگی مفرط
- وزوز گوش ها
- ناخن های شکننده
- تنگی نفس
- سردرد
- اشکال در تمرکز
- پاهای بی قرار
ارتباط فریتین و تیروئید
ریزش مو اغلب یکی از اولین نشانه های کم کاری تیروئید است، وضعیتی که باعث می شود بدن شما مقدار کمتر از حد نرمال هورمون تیروئید تولید کند. علاوه بر این، خود کمبود هورمون تیروئید می تواند باعث سستی کلی بدن، خشکی پوست و عدم تحمل سرما شود. افزایش وزن نیز در این بیماران رایج است.
در برخی موارد ابتلا به کم کاری تیروئید، دلیل اصلی ریزش موی فرد ممکن است مستقیماً به علت کمبود هورمون های تیروئید نباشد، بلکه علت اصلی آن با کمبود آهن فرد بیمار مرتبط باشد. کمبود آهن در بدن به نوبه خود می تواند باعث کاهش سطح فریتین و کم کاری تیروئید به طور همزمان شود.
وقتی فریتین کافی در بدن ذخیره نشده باشد، تیروئید شما قادر به تولید هورمون تیروئید کافی نیست.
اگر شما علائم کم کاری تیروئید و ریزش مو را تجربه می کنید ولی در آزمایش خون شما هورمون های تیروئیدی در محدوده طبیعی قرار دارند، از پزشک خود بخواهید تا سطح فریتین شما را نیز بررسی کند.
فریتین و تغییر مو
علاوه بر ریزش مو، فردی که کمبود فریتین دارد ممکن است تغییرات دیگری را نیز در موهای خود تجربه کند.
موهای فرد ممکن است نازک تر، ضعیف تر و شکننده شوند یا ممکن است فرهای طبیعی خود را از دست بدهند. برخی افراد می گویند که احساس می کنند رشد موهایشان متوقف شده است.
اگر سطوح پایین فریتین باعث ریزش مو شود، بالا بردن سطح آهن در بدن ممکن است برای درمان آن کافی باشد. با این حال، مو به کندی رشد می کند، بنابراین ممکن است مدتی طول بکشد تا موهای جدید و سالم دوباره رشد کنند.
کمبود فریتین و رژیم غذایی
بهترین راه برای درمان ریزش مو به دلیل کمبود فرتین، افزایش سطح آهن خون است. اگر در رژیم غذایی خود از غذاهای غنی از آهن (مانند جگر و گوشت گاو) به اندازه کافی مصرف نمی کنید، ممکن است پزشک برای شما قرص یا مکمل آهن تجویز کند.
در حالی که گوشت و منابع پروتئین های حیوانی حاوی سطوح بالاتری از آهن نسبت به غذاهای گیاهی هستند، شما همچنان می توانید مقداری از آهن مورد نیاز خود را از خوردن منابع غذایی گیاهی آن مثل غلات کامل، آجیل و حبوبات دریافت کنید. البته همانطور که می دانید مصرف همزمان غذاهای غنی از ویتامین C با آهن می تواند به جذب بهتر آهن غذا در بدن کمک کند.
عدم تحمل گلوتن یکی از دلایل احتمالی جذب ضعیف آهن در بدن است که می تواند منجر به کمبود فریتین و ریزش مو شود.
کمبود ویتامین D یکی دیگر از علل احتمالی ریزش مو است. مطمئن شوید که به اندازه کافی در معرض نور آفتاب هستید و سعی کنید منابع غنی از ویتامین D مانند تخم مرغ، پنیر و ماهی های چرب را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
کمبود روی همچنین اغلب در افرادی که ریزش مو دارند دیده می شود. روی را می توانید در گوشت، غلات کامل و محصولات لبنی پیدا کنید.
درمان ریزش مو با درمان کمبود فریتین
اگر ریزش موی شما به دلیل فریتین پایین باشد، پس از درمان کمبود آهن، موهای شما دوباره رشد خواهند کرد. با این حال، عجله نکنید ممکن است چندین ماه طول بکشد تا موها دوباره رشد کنند، بنابراین در این مساله صبر نقش کلیدی دارد.
از استفاده از هر گونه درمان رشد مو خودداری کنید، مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری بدهد . برای درمان ریزش موی شدید، استفاده از محلول ماینوکسیدیل (Rogaine) ممکن است به شما کمک کند.
یک مطالعه معتبر روی زنان غیر یائسه نشان داد که ۵۹ درصد از کسانی که ریزش موی بیش از حد را تجربه می کنند، کمبود آهن نیز دارن . در چنین موارد ، رشد مجدد مو با درمان کمبود آهن و افزایش ذخایر فریتین در بدن شما امکان پذیر است.
بنابراین اگر پزشک مشکوک باشد که شما به دلیل سطوح پایین فریتین دچار ریزش مو شده اید، معمولاً برایتان مکمل آهن تجویز می کند.
اگر ریزش موی شما مستقیماً به دلیل کمبود فریتین و سطوح پایین آهن باشد، از نظر تئوری، افزایش دریافت آهن باعث پر شدن فریتین در فولیکول های مو شده و از ریزش موی شما جلوگیری می کند.
با این حال، دقت کنید که افزایش سطح فریتین، رشد مو را در افراد سالمی که سطح آهن و فریتین طبیعی دارند، افزایش نمی دهد.
همچنین ذکر این نکته ضروری است که آهن بیش از حد می تواند عوارض جانبی مانند مسمومیت با آهن و حتی آسیب به اندام ها و بافت ها را به همراه داشته باشد.
خطرات و اقدامات احتیاطی در فریتین بالا
در حالی که دریافت آهن به میزان صحیح برای سلامت کلی شما مهم است، آهن بیش از حد نیز می تواند اثر معکوس داشته باشد.
مقدار نرمال فریتین برای زنان ۲۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی لیتر و برای مردان بین ۲۰ تا ۵۰۰ نانوگرم در میلی لیتر است .
دقت کنید حتی اگر کمبود فریتین دارید، مصرف بیش از حد آهن می تواند مشکل ساز باشد. همچنین ممکن است فریتین شما پایین باشد اما سطح آهن خون تان معمولی باشد.
آهن یک اکسیدان است، به این معنی که می تواند با سایر مولکول های بدن واکنش نشان دهد. آهن زیاد در بدن ممکن است منجر به مشکلات جدی در کبد و سایر اندام ها شود. با گذشت زمان، این می تواند منجر به نارسایی اندام یا حتی مرگ شود.
در صورت دریافت زیاد آهن ، علائم مصرف بیش از حد آهن (سمیت) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم
- مدفوع سیاه یا خونی
- استفراغ
- تحریک پذیری
- افزایش ضربان قلب
- کاهش فشار خون
بنابراین ، برای درمان فریتین پایین نباید هیچ مکمل آهنی را بدون مشورت با پزشک خود مصرف کنید .
آزمایش خون تنها راهی است که پزشک شما می تواند فریتین پایین را تشخیص دهد. ( میزان فریتین بالاتر از حد طبیعی معمولاً باعث ریزش مو نمی شود. )
برخی شرایط و بیماری ها هم می توانند باعث شوند بدن شما آهن زیادی را ذخیره کند. بیماری کبد، پرکاری تیروئید و شرایط التهابی همگی می توانند باعث این اتفاق شوند.
آیا می توانیم از کمبود آهن و ریزش مو جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از ریزش مو در آینده، باید:
- یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. حتماً غذاهای سرشار از آهن مانند اسفناج، نخودفرنگی، پروتئین های بدون چربی – مانند گوشت کم چرب و ماهی آزاد و میوه های خشک مصرف کنید. همچنین باید بر روی غذاهای بسته بندی شده مانند غلات، به دنبال لیبل “غنی شده با آهن” بگردید.
- غذاهای سرشار از ویتامین C را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این غذاها به بدن شما اجازه می دهند آهن را به نحوی بهتر و کارآمدتر جذب کند. برای دریافت این ویتامین بیشتر پرتقال، توت فرنگی، خربزه، کلم بروکلی و گوجه فرنگی بخورید.
- موهای خود را باز بگذارید. محکم بستن موها با کش مو می تواند منجر به شکستگی و ریزش مو شود.
- با پوشیدن شال و کلاه از موهای خود در برابر عناصر مضر محافظت کنید. در روزهایی که آفتاب و یا باد زیاد است، موهای خود را پوشیده نگه دارید.
- موهای خود را به آرامی شانه بزنید و بشویید. ملایم انجام دادن این کارها می تواند به شما کمک کند در حین انجام روتین مراقبتی مو، از زیاد کشیدن موهای خود جلوگیری کنید.
- از استفاده از مواد شیمیایی و رنگ مو و وسایل حرارتی مو خودداری کنید. اگر از مواد شیمیایی و رنگ مو استفاده می کنید، حتماً از یک متخصص آموزش دیده کمک یا راهنمایی بگیرید. از دستگاه های حرارتی مانند سشوار و اتوی مو و مو پیچ خودداری کنید. اگر باید از آن ها استفاده کنید، یک لایه محافظتی با ژل یا موس محافظ مو بر روی موهایتان بزنید که می توانید این محصولات را از هر سوپرمارکت یا داروخانه ای خریداری کنید.