مهم‌ترین علامت ابتلا به شپش
شیوع بیماری شپش سر یا پدیکولوز، در چند سال اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است، به‌ویژه با بازگشایی مدارس و شروع سال تحصیلی. با این حال، کارشناسان بهداشت تأکید دارند که این مشکل تنها مختص به مدارس یا فصل خاصی نیست و سالانه حدود ۶۰۰ هزار نفر در کشور به این بیماری مبتلا می‌شوند.
به گزارش پارسینه پلاس، دکتر محمد زینلی، رئیس گروه بیماری‌های منتقله از آب و غذا وزارت بهداشت و متخصص انگل‌شناسی، به توضیح علایم، روش‌های انتقال و درمان شپش سر پرداخته است.
شپش سر، مشکلی که به فصول خاص محدود نمی‌شود
دکتر زینلی با اشاره به اینکه شیوع شپش در تمام فصول سال اتفاق می‌افتد، گفت: “شیوع شپش سر نه‌تنها به فصل خاصی محدود نمی‌شود بلکه در تمام ماه‌های سال گزارش می‌شود. البته با شروع سال تحصیلی و بازگشایی مدارس، به‌ویژه در مدارس دخترانه، به دلیل مسائل بهداشتی و رعایت‌نکردن اصول بهداشتی، شیوع این بیماری افزایش می‌یابد.”
وی همچنین تأکید کرد که برخلاف برخی تصورات، این بیماری مختص به اقشار کم‌درآمد جامعه نیست و به دلیل رعایت‌نکردن اصول بهداشتی می‌تواند در هر گروه اجتماعی رخ دهد.
علایم ابتلا به شپش سر
شپش سر حشره‌ای کوچک و خون‌خوار است که به‌ویژه در محیط‌های گرم و مرطوب مانند سر انسان، به راحتی زندگی می‌کند. دکتر زینلی در این‌باره توضیح داد: “خارش سر، مهم‌ترین علامت ابتلا به شپش است که می‌تواند منجر به ایجاد زخم‌های پوستی و عفونت‌های جدی شود. این شپش‌ها تخم‌های خود را در داخل موها و نزدیک به پوست سر قرار می‌دهند که به آن‌ها رشک گفته می‌شود.”
وی افزود: “دمای مناسب برای زندگی شپش بین ۲۲ تا ۳۴ درجه سانتی‌گراد است و این حشرات در این دما به راحتی تکثیر می‌شوند.”
روش‌های انتقال شپش
شپش سر می‌تواند از طریق دو روش اصلی مستقیم و غیرمستقیم منتقل شود. دکتر زینلی توضیح داد: “انتقال مستقیم به این معناست که فرد آلوده به شپش از طریق تماس فیزیکی با دیگران این حشره را منتقل می‌کند. در مدارس، به‌ویژه در میان دانش‌آموزان، این نوع انتقال بسیار رایج است.”
وی همچنین اشاره کرد که انتقال غیرمستقیم نیز از طریق وسایل مشترک مانند لباس، حوله، شانه، کلاه و بالش صورت می‌گیرد. این روش انتقال می‌تواند در مکان‌های عمومی مانند مدرسه، پارک و حتی سرویس‌های مدارس نیز رخ دهد.
روش‌های درمانی شپش سر
دکتر زینلی درباره درمان شپش سر گفت: “مهم‌ترین نکته در درمان شپش، رعایت دقیق بهداشت فردی است. استحمام منظم، تعویض لباس‌ها و استفاده از وسایل شخصی از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند در پیشگیری از این بیماری موثر باشند.”
وی افزود: “برای درمان شپش، استفاده از شامپوهای مخصوص مانند پرمترین ۱ درصد توصیه می‌شود. این شامپوها در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی توزیع می‌شوند و برای افراد در معرض خطر به‌صورت رایگان در دسترس هستند. علاوه بر این، استفاده از لوسیون‌های دایمیتیکون ۴ درصد که باعث خفه‌شدن شپش‌ها می‌شود نیز می‌تواند مؤثر باشد.”
پیشگیری و نکات بهداشتی
دکتر زینلی در ادامه تأکید کرد که پیشگیری از شپش سر کاملاً ممکن است، به شرطی که افراد نکات بهداشتی را رعایت کنند: “امکان ابتلا به شپش در تمام جوامع وجود دارد، اما افراد با رعایت بهداشت فردی، شستشوی مرتب موها، تعویض به‌موقع لباس‌ها و استفاده از وسایل شخصی می‌توانند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنند.”
وی همچنین اشاره کرد که شناسایی منابع آلودگی و گزارش آن‌ها به مسئولین بهداشتی، در کاهش شیوع بیماری بسیار حائز اهمیت است. خانواده‌ها باید به محض شناسایی شپش در فرزندان خود، از تماس آن‌ها با دیگر اعضای خانواده جلوگیری کنند.
با وجود آنکه شپش سر یک بیماری شایع و قابل درمان است، رعایت نکات بهداشتی می‌تواند در پیشگیری از آن نقش بسزایی داشته باشد. از آنجایی که شیوع شپش در مدارس و در فصول مختلف سال اتفاق می‌افتد، آموزش به والدین و دانش‌آموزان در زمینه رعایت بهداشت فردی و اطلاع‌رسانی به موقع، کلید اصلی در کنترل این مشکل به شمار می‌رود.