هر آنچه که باید در مورد کلستاز دوران بارداری بدانید!

اگر خارش بدن در بارداری همراه با بثورات پوستی بود، باید به پزشک مراجعه کنید. بعضی از مشکلات پوستی دوران بارداری مانند بثورات پلی مورفیک نیاز به درمان دارند. این عارضه باعث خارش، ایجاد بثورات پوستی و یا توده های برآمده و نواحی ملتهب بزرگ بر روی پوست می شود. البته نگران نباشید، اگرچه علائم آن آزاردهنده و ناخوشایند است اما مشکلی برای شما و فرزندتان به وجود نمی آورد خارش خفیف آسیبی به شما و جنین نمی زند. برای تسکین خارش خفیف موارد زیر کمک کننده خواهد بود:

• لباش گشاد بپوشید.
• لباس های نخی بپوشید و از پوشیدن لباس های پشمی و از جنس الیاف مصنوعی اجتناب کنید.
• با آب خنک حمام کنید.
• استفاده از ادکلن ها و صابون های عطری را کنار بگذارید.
• برای پوست شکم، از لوسیون و مرطوب کننده استفاده کنید.
• از خوردن غذاهای تند و پرادویه، الکل و کافئین بپرهیزید.

خارش شدید: کلستاز بارداری

کلستاز درون کبدی (ICP) یا کلستاز بارداری، یک بیماری جدی کبدی است که به ندرت دیده شده و معمولاً در سه ماهه آخر بارداری رخ می دهد. علت این بیماری مشخص نیست. ممکن است هورمون های دوره بارداری در آن دخیل باشند. اینگونه گمان می رود که افزایش هورمون های بارداری در انتهای دوره، ممکن است جریان طبیعی صفرا را کاهش دهند. صفرا نوعی مایع گوارشی است که در کبد ساخته شده و با کمک به سیستم گوارشی، چربی ها را تجزیه می کند. در کلستاز بارداری به جای آنکه املاح صفراوی کبد را ترک کنند، در آن تجمع می کنند و در نهایت وارد جریان خون می شوند. همین امر باعث احساس خارش بدن در بارداری می شود. کلستاز کبدی می تواند ارثی باشد یا فرد هیچگونه سابقه خانوادگی نداشته باشد. این مشکل بیشتر بین زنان از نژادهای هندی و پاکستانی رایج است. اگر در بارداری قبلی خود کلستاز کبدی داشته اید به احتمال زیاد در بارداری بعدی نیز به آن مبتلا خواهید شد. نوزادانی که از مادران دارای کلستاز کبدی به دنیا می آیند ممکن است زودتر از موعد، مرده و یا با مشکلات تنفسی به دنیا بیایند. در واقع به خاطر وجود چنین مشکلاتی است که پزشک پیشنهاد می کند قبل از موعد زایمان طبیعی برای القای زایمان به بیمارستان مراجعه کنید.

چه عواملی باعث کلستاز دوران بارداری می شود؟

هورمون های دوران بارداری بر روی عملکرد کبد تاثیر می گذارند، این امر منجر به کاهش یا توقف جریان صفرا می شود. هنگامی که جریان صفرا در کبد کند یا متوقف شود، این موضوع باعث تجمع اسید های صفراوی و در نهایت ورود آن به جریان خون می شود. کلستاز بارداری هنگامی تشخیص داده می شود که میزان اسید های صفراوی تام (TBA) یا اسیدهای صفراوی سرم به اندازه ۱۰ میکرومول در لیتر (یا بالاتر) رفته باشند. ابتدا مطالعات نشان می دادند که افزایش اسیدهای صفراوی فقط به استروژن مربوط است، اما اخیراً ثابت شده که پروژسترون هم به همان اندازه در این موضوع دخیل است.

علائم کلستاز بارداری

علائم کلاسیک کلستاز بارداری، ایجاد خارش بدون بروز بثورات پوستی است. معمولاً کف دست ها و پاها دچار آن می شوند و ممکن است در سایر قسمت های بدن هم پخش شود. خارش بدن در بارداری می تواند بدون توقف و غیر قابل تحمل باشد و در طول شب بدتر شود. علائم دیگر آن عبارتند از زردی، ادرار تیره و مدفوع رنگ پریده. خارش معمولاً بعد از زایمان در عرض چند روز از بین می رود. علائم شایع کلستاز بارداری عبارتند از:

• خارش مخصوصاً در دست و پا (اغلب تنها علامتی است که متوجه آن می شوید.)
• رنگ تیره ادرار
• درد در ربع فوقانی سمت راست بدون وجود سنگ صفرا
• خستگی مفرط
• از دست دادن اشتها
• افسردگی

نشانه هایی که کمتر دیده می شوند:

• زردی (زردی رنگ پوست، چشم ها، غشاهای مخاطی)
• درد در ربع فوقانی سمت راست
• حالت تهوع

چه افرادی در خطر کلستاز بارداری هستند؟

کلستاز یک بیماری کبدی است و زمانی اتفاق می افتد که جریان صفرا از کبد کاهش یافته یا مسدود شود. صفرا مایعی است که توسط کبد تولید می شود و به هضم غذا ، به ویژه چربی ها کمک می کند. وقتی جریان صفرا تغییر کند ، می تواند منجر به تجمع بیلی روبین شود. بیلی روبین رنگدانه ای است که توسط کبد تولید می شود و از طریق صفرا از بدن دفع می شود. از هر ۱۰۰ نفر یک الی دو نفر به این مشکل دچار می شوند. البته زنانی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد در خطر بالاتری برای ابتلا به کلستاز در دوران بارداری قرار دارند:

• زنانی که چند قلو باردارند.
• زنانی که قبلاً دچار آسیب کبدی شده اند.
• زنانی که مادر یا خواهر آن ها مبتلا بوده اند.

کلستاز بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص این بیماری با گرفتن سابقه کامل پزشکی، معاینات فیزیکی و آزمایش خون (که عملکرد کبد، اسیدهای صفراوی و بیلی روبین را ارزیابی می کند) انجام می شود. در صورت تشخیص کلستاز بارداری، آزمایشات کبدی تا زمان تولد نوزاد به صورت منظم انجام می شوند تا پزشک بتواند وضعیت مادر را تحت نظر داشته باشد.

در صورت ابتلای مادر به کلستاز، چه آسیبی به نوزاد وارد می شود؟

در اکثر مهره داران ، کبد صفرا تولید می کند که برای امولسیون سازی چربی های جذب شده و امکان هضم لیپیدها در روده کوچک و همچنین دفع بیلی روبین و سایر محصولات متابولیکی ضروری است. که در دوران بارداری کلستاز باعث زایمان زودرس یا مرده به دنیا آمدن جنین می شود. جنین در چرخه رشد خود به کبد مادر برای حذف اسید های صفراوی (از خون) وابسته است. بنابراین، سطح بالای صفرای مادر باعث ایجاد فشار به کبد نوزاد می شود.

درمان کلستاز بارداری چیست؟

کرم هایی مثل لوسیون کالامین برای استفاده در دوران بارداری بی خطر هستند و می توانند خارش را کمتر کنند. البته ممکن است پزشک شما دارویی تجویز کند که تولید املاح صفراوی را کاهش داده و خارش را از این طریق آرام کند. کلستاز بارداری می تواند سطح جذب ویتامین K (که در انعقاد خون موثر است) را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل احتمالاً مکمل ویتامین K نیز برای شما تجویز خواهد شد. اگر کلستاز بارداری در شما تشخیص داده شود، پزشک شما گزینه هایی که برای درمان و بهبود خواهید داشت را با شما به اشتراک می گذارد. اهداف درمان این بیماری، رهایی از خارش بدن در بارداری و پیشگیری از ایجاد عارضه جدی در جنین است. قبل از استفاده از هر دارویی حتماً با پزشک مشورت کنید. بعضی از موارد درمانی عبارتند از:

• دارو های ضد خارش موضعی یا داروهای موضعی حاوی کورتیکواستروئیدها.
• داروهایی که باعث کاهش اسیدهای صفراوی می شوند.
• حمام با آب خنک، که از طریق کاهش دما جریان خون بدن را کاهش می دهد.
• دگزامتازون، استروئیدی که باعث بلوغ ریه های جنین می شود.
• مکمل های ویتامین K قبل از زایمان و یک بار هم بعد از آن به مادر داده می شود تا از خون ریزی داخل جمجمه ای جلوگیری کند.
• ریشه قاصدک و خار مریم ترکیباتی طبیعی هستند که برای کبد مفیدند (قبل از استفاده از این مواد حتماً و حتماً با پزشک خود مشورت کنید).
• انجام تست های بدون استرس (NST) شامل پایش قلب جنین و ثبت انقباضات هر دو هفته یک بار
• آزمایش های منظم خون برای پایش سطح سرمی صفرا و عملکرد کبد

احتمال اینکه مادر در بارداری بعدی هم به کلستاز مبتلا شود، چقدر است؟

تقریباً اینکه بدانیم زنی در بارداری های بعدی به کلستاز مبتلا می شود یا نه غیر ممکن است. بعضی منابع ادعا می کنند که اگر زنی در بارداری دچار کلستاز باشد تا ۹۰ درصد احتمال دارد که در بارداری بعدی نیز به آن دچار شود، اما نتایج این تحقیق قطعی نیست. اگر بارداری مجدد را در نظر دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا در مراحل بارداری سالم به شما کمک کند یا اگر راهی برای پیشگیری از کلستاز کبدی وجود دارد، آن را انجام دهد.

پیچیدگی های کلستاز بارداری

کلستاز می تواند هم مادر و هم نوزاد را درگیر کند. در مادران کلستاز به طور موقت بر روی جذب چربی بدن آن ها تاثیرگذار است. جذب پایین چربی می تواند باعث کاهش ویتامین k بدن آن ها شود و در نتیجه انعقاد خون شان پایین می آید اما این پیچیدگی معمولاً نادر است و گاهی آغاز مشکلات کبدی را در آینده به وجود خواهد آورد. در نوزادان نیز پیچیدگی های کلستاز بارداری می تواند شدید باشد که شامل موارد زیر است:

• به دنیا آمدن زود هنگام نوزاد.
• مشکلات ریوی و تنفسی مثل چسبندگی ریه.
• مشکلات روده در نوزادان.
• مرگ نوزاد در اواخر بارداری.

به دلیل اینکه این مشکلات برای نوزاد بسیار خطرناک است، پزشک سعی می کند که نوزاد را هرچه سریع تر به دنیا آورد.

بنابراین خارش در دوران بارداری میتواند علل متفاوتی داشته باشد اما یکی از شایع تری دلایل خارش بخصوص در اواخر دوران بارداری نشانه وجود کلستاز بارداری در مادر است که باید بدانید چه زمانی خطرناک و نیاز به مراجعه دکتر دارد. امیدوارم از محتوای پوست و مو نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که به خارش در دوران بارداری دچار شده اند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سلامت خانواده ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.