وضعیت مدفوع تان درباره سلامتی تان چه می‌گوید؟

ما هر چه در توان داریم برای حفظ سلامتی خود انجام می‌دهیم. با این حال، بدن ما روش‌هایی برای رساندن پیام خود به ما دارد که آگاهی به آن‌ها می‌تواند کمک بزرگی کیفیت زندگی ما کند. از این جهت، ما بیشتر اوقات از مدفوع خود غفلت می‌کنیم. گرچه معمولاً موضوعی نیست که کسی مایل به صحبت درباره‌ی آن باشد، اما در این مطلب می‌خواهیم ببینیم چرا باید به مدفوع خود بیشتر توجه کنیم.

۱- مدفوع سفید

مدفوع سفید طبیعی نیست و ممکن نشانه مشکل پزشکی جدی‌ای باشد، چرا که مدفوع زمانی به این رنگ درمی آید که کبد به اندازه‌ی کافی مایع صفرا تولید نکند یا صفرا برای تجزیه‌ی مواد غذایی وارد روده‌ی کوچک نشود. صفرا یک مایع گوارشی ضروری است که توسط کبد تولید می‌شود و درون کیسه صفرا ذخیره می‌شود و حین فرآیند گوارش، به مدفوع رنگ قهوه‌ای طبیعی اش را می‌دهد.

ممکن است علت سفیدی مدفوع ابتلا به بیماری‌های کبدی همچون هپاتیت یا سیروز باشد. به علاوه، برخی دارو‌ها و مواد همچون باریوم (ماده‌ای که هنگام عکس برداری پزشکی با ایکس ری به فرد خورانده می‌شود تا دستگاه گوارش او با اشعه ایکس قابل مشاهده باشد) و برخی دارو‌های خنثی کننده‌ی اسید معده حاوی آلومینیوم هیدروکسید، می‌توانند رنگ مدفوع را از بین ببرند. در صورت داشتن مدفوع سفید، فوراً به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی آن مشخص شود.

۲- مدفوع سبز

ابتدا باید به این حقیقت اشاره کرد که تنها کسی نیستید که متوجه وجود رنگ سبز در موفوع خود شده اید. به گفته‌ی پزشکان، رنگ مدفوع در هر روز می‌تواند متفاوت باشد و این امری طبیعی است، چرا که شرایط بدن دائماً در حال تغییر است. اما چه چیزی می‌تواند باعث این تغییرات شود؟

مصرف مواد غذایی سبز رنگ همچون کلک بروکلی، کلک کیل و اسفناج، محتمل‌ترین دلیل سبز شدن مدفوع شما است. ماده‌ی کلروفیل که رنگ سبز این سبزیجات از آن است می‌تواند به مدفوع شما هم رنگ دهد.

مصرف آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند بر روی گوارش تأثیر بگذارد و رنگ مدفوع را تغییر دهد. دلیلش آن است که این دارو‌ها می‌توانند فلور باکتریایی درون روده‌ها (باکتری‌های مفیدی که به طور طبیعی درون روده‌ها قرار دارند) را تغییر دهد، امری که می‌تواند منجر به سبز شدن مدفوع شود. به علاوه، برخی دارو‌ها می‌توانند معده را اذیت کنند و باعث تولید اسهال سبز رنگ شوند که دلیل آن مایع صفرا است.

تغییر در رنگ مدفوع می‌تواند نشانه‌ی عفونت یا مشکل پزشکی هم باشد. وجود رنگ سبز در مدفوع می‌تواند نشانه‌ی یک عفونت باکتریایی، ویروسی یا انگلی در بدن باشد، امری که ممکن است باید عبور سریع محتویات روده‌ها و عدم جذب صفرا شود. در برخی موارد، صفرا و دیگر مایعات گوارشی به درستی درون روده‌ها جذب نمی‌شوند، امری که ممکن است باعث سبز شدن مدفوع یا اسهال آبکی شود.

۳- مدفوع زرد

رنگ قهوه‌ای مدفوع به دلیل وجود وجود بیلی روبین (رنگدانه‌ای که عامل رنگ طبیعی فضولات بدن است) و صفرا درون آن است. بیلی روبین درون کبد و از گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود و پس از ترکیب با صفرا درون کیسه صفرا، وارد روده‌ها می‌شود و در آنجا باکتری‌ها را از میان می‌برد و با ادرار و مدفوع از بدن دفع می‌شود.

یکی از رایج‌ترین دلایل زرد بودن مدفوع داشتن رژیم غذایی پرچرب است. با این حال، مشکلات پزشکی مختلفی می‌تواند باعث تولید مدفوع زرد شود، از جمله: مشکلات مرتبط با کبد و کیسه صفرا، اختلالات مرتبط با لوزالمعده، بیماری سلیاک، سندرم گیلبرت، بیماری انگلی ژیاردیاز، اضطراب و رژیم غذایی نامناسب.

۴- مدفوع سیاه

مدفوع سیاه می‌تواند نتیجه‌ی مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های تیره رنگ باشد، مانند لبو یا مکمل‌هایی همچون آهن. با این حال، مدفوع سیاه می‌تواند نشانه‌ی وقوع خونریزی در قسمت فوقانی دستگاه معده‌ای روده‌ای هم باشد.

اگر مدفوع سیاه و بوی نامطبوعی داشته باشد، این امر ممکن است نشان دهنده‌ی وجود یک مشکل پزشکی همچون زخم‌های گوارشی، گاستریت (ورم معده)، التهاب و پولیپ روده باشد. اگر مدفوع تان چنین ویژگی‌هایی داشت، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا با آندوسکوپی یا کولونوسکوپی علت اصلی مشکل را پیدا کند.

۵- مدفوع قرمز – زرد

وجود رنگ قرمز در مدفوع می‌تواند نگران کننده باشد. گرچه گاهی علت آن مصرف مواد غذایی قرمز رنگ یا دارو‌هایی مانند پپتو بیسمول (داروی برخی ناراحتی‌های معده) است که حاوی ماده بیسموت هستند، اما مدفوع قرمز می‌تواند نشانه‌ی وقوع خونریزی در قسمت تحتانی دستگاه معده‌ای روده‌ای هم باشد. دلیل این خونریزی می‌تواند بواسیر، پارگی روده ها، التهاب روده‌ها و خونریزی در معده یا روده‌ها باشد.

اگر متوجه وجود رگه‌های قرمز رنگ درون کاسه توالت یا بر روی دستمال توالت شدید و احساس درد یا خارش هم داشتید، احتمالاً دچار بواسیر یا شقاق (پارگی مقعد) شده ابد. این امر می‌تواند به دلیل التهاب روده‌ها نیز باشد.

با این حال اگر مدفوع قرمزتان با تب یا احساس ناخوشی همراه بود، یا اگر خون را به شکل برجستگی مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید، چون ممکن است نشانه‌ی خونریزی داخلی در مجرای گوارشی باشد.

۶- مدفوع سفت و گلوگه گلوله

اگر مدفوع تان کوچک، سفت و گلوله گلوله بود، احتمالاً دچار یبوست یا کاهش تعداد دفعات مدفوع کردن شده اید. این اتفاق معمولاً به دلیل کمبود فیبر در رژیم غذایی رخ می‌دهد. دیگر عوامل تأثیرگذار در این مسأله میزان مصرف آب و تحرک فیزیکی است. به علاوه، یبوست می‌تواند بر اثر مصرف برخی دارو‌ها یا برخی مشکلات پزشکی رخ دهد که عملکرد روده‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

۷- مدفوع ترک خورده

اگر مدفوع تان شکلی سوسیس مانند داشت و روی سطح آن ترک‌هایی وجود داشت، ممکن است به دلیل رژیم غذایی نامناسب یا نشستن طولانی مدت دچار یبوست خفیف شده باشید. این نوع مدفوع در میان افراد مبتلا به یبوست عملکردی (نوعی از یبوست که رژیم غذایی یا سبک زندگی عامل آن است) شایع است و ممکن است نشان دهنده‌ی این باشد که مدفوع پیش از دفع نزدیک به یک هفته درون روده‌ها بوده است.

۸- مدفوع صاف و نرم

مدفوع سالم معمولاً شکلی لوله‌ای و سوسیس مانند، با وزنی به اندازه‌ی یک موز و طولی بین ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر دارد. این نوع مدفوع هنگام خروج از بدن شکل خود را حفظ می‌کند و نه خشک و نه آبکی است و انسجامی همچون یک بستنی نرم دارد. به علاوه، اگر وضعیت روده‌ها سالم و نرمال باشد، هر یک تا ۳ روز دفع مدفوع خواهید داشت.

۹- مدفوع قطره مانند

اگر مدفوع به لحاظ انسجام نرم باشد و به شکل قطره‌های کوچک با شکل مشخص از بدن خارج شود، مدفوع نسبتاً شلی محسوب می‌شود. برای کسانی که ۲ تا ۳ بار در روز دستشویی می‌کنند، داشتن چنین مدفوعی امری طبیعی است، به ویژه بعد از وعده‌های غذایی اصلی. مدفوع نرم و قطره مانند به راحتی و بی دردسر از بدن دفع می‌شود.

۱۰- مدفوع شل

مدفوع نرم با تکه‌های شل مقدمه‌ی اسهال است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که به دلیل تغییر ناگهانی رژیم غذایی یا میزان تحرک فیزیکی یا تجربه‌ی اضطراب، روده‌ها مدفوع را به سرعت از خود عبور می‌دهند. وقتی مدفوع شل می‌شود، نگه داشتن آن ممکن است دشوار شود.

بدن وقتی تحت اضطراب قرار بگیرد یا به رژیم غذایی یا سبک زندگی‌ای عادت نداشته باشد، ممکن است مدفوع را سریع‌تر از معمول از روده‌ها عبور دهد. مدفوع اگر به اندازه‌ی کافی در روده‌ها باقی نماند، به درستی پردازش نمی‌شود و ممکن است حاوی آب و مواد مغذی‌ای باشد که هنوز جذب بدن نشده اند.

۱۱- مدفوع آبکی

وقتی مدفوع حالت آبکی پیدا می‌کند و نگه داشتن آن غیر ممکن می‌شود، یعنی دچار اسهال شده اید. این وضعیت بر اثر تحریک روده‌ی کوچک رخ می‌دهد که باعث می‌شود مایعات بدن بدون پردازش مناسب، از آن خارج شوند. ممکن است مقداری از این مایعات جذب روده‌ی بزرگ شوند، اما عمده‌ی آن درون راست روده انباشته و باعث اسهال ناگهانی و شدید می‌شود.

منبع: روزیاتو