کدام گناهان سبب تغییر نعمت می‌شوند؟

به گزارش پارسینه پلاس،  ادامه شرح دعای کمیل را از این استاد اخلاق در زیر بخوانید:

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیرُ النِّعَمَ

گناهانی که باعث تغییر نعمت‌اند

بنابر روایت شفقنا، به فرموده امام سجاد (ع) گناهانی که سبب تغییر نعمت ها می شوند و به جای آنها بلاها و مصائب و مشکلات و سختی ها و عذابها و عقوبتها قرار می گیرند پنج گناه هستند: ۱. ستم به مردم؛ ۲. از دست دادن روحیه عادت در خیر؛ ۳ کناره گرفتن از نیکوکاری؛ ۴. کفران نعمت؛ ۵. ترک سپاسگزاری و شکر۱

۱. ستم به مردم

گناه ستم به مردم گناهی بس زشت و معصیتی سنگین و کاری شیطانی است. ستم گرچه به اندازه دانه ارزن باشد قبیح است و بی تردید این اندازه ستم هم در قیامت به حساب انسان گذاشته خواهد شد:

وَإِن کَانَ مِثْقَالَ حَبَّهٍ مِن خَرْدَلٍ أَتَیْنَا بِها وَ کَفَی بِنا حَاسِبِینَ.۲

و اگر عمل شما هم وزن دانه ای از خردل باشد آن را به عرصه قیامت برای سنجیدن می آوریم و بس است که ما حسابگر باشیم.

۲. از دست دادن روحیه عادت در خیر

روحیات و عاداتی که در تمام برنامه های خیر و مثبت به توفیق حضرت حق در انسان پیدا می شود و به سبب آن، درهای رحمت الهی به روی انسان باز می گردد از نعمتهای بسیار با ارزشی است که انسان باید با تمام وجود از آن نگهداری کند و مواظب و مراقب باشد که خناسان و شیاطین و غارتگران ارزش ها این نعمت را از دست انسان نگیرند.

عادت داشتن به تحصیل معرفت، روحیۀ فروتنی و تواضع، حالت بردباری و حوصله، عادت به خدمت به بندگان حق و هر نوع عادت و روحیه ای از این قبیل، خطرهایی در برابر دارد که انسان باید همواره برای حفظ آنها از خطرها بیدار و بینا باشد. انسان اگر در برابر عادتهای مثبت سستی ورزد و به ضعیف شدن این عادتها بی اعتنا باشد تا جایی که به زوال و نابودی آنها منتهی شود، گناه و معصیت کرده و باید به انتظار تغییر نعمتهای الهی در زندگی اش باشد.

۳. کناره گرفتن از نیکوکاری

نیکی و نیکوکاری و خوبی و احسان به مردم از نشانه های ایمان و انسانیت است. بنا بر آیات قرآن مجید، خداوند محبت خود را نثار نیکوکاران می کنند: «والله یحب المحسنین؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد»۳.

نیکوکاران به هیچ وجه نباید از نیکی و احسان به مردم دست بردارند. احسان و نیکی به مردم در حقیقت عبادت خداست و بهره و پاداشش عظیم، و سبب خشنودی خدای مهربان است. بی تردید کناره گرفتن از نیکوکاری گناهی بزرگ و در نهایت موجب دور ماندن از فیوضات خاصه پروردگار و عاری شدن از اخلاق حسنه و پیدا شدن زمینه محرومیت از رحمت خدا و پاداشهای بی حساب است.

۴. کفران نعمت

کفران و ناسیاسی نعمت گناهی است که به فرموده قرآن مجید عذاب شدیدی به دنبال دارد؛ «و لئن کفرتم إن عذابی لشدید؛ و اگر ناسپاسی کنید، بی تردید عذابم سخت است»۴. زشت ترین صورت کفران نعمت، هزینه کردن نعمت در گناه و معصیت و شهوات حرام و خواسته های نابجای دیگران است.

۵. ترک سپاسگزاری و شکر

شکر و سپاس گزاری حضرت حق که انواع نعمتهای مادی و معنوی را برای رشد جسمی و روحی در اختیار انسان قرار داده واجب و لازم و ترک آن خلاف انصاف و مروت و دور از شان آدمیت و انسانیت است. حقیقت شکر، شناخت نعمت دهنده و نعمت به ویژه مصرف نمودن نعمت در اموری است که صاحب نعمت دستور داده است.

شکر نعمت قلب آراسته کردن آن به ایمان به خدا و یقین به قیامت و اعتقاد به انبیا و امامان و قرآن کریم و فرشتگان است. شکر نعمت چشم تماشای جهان طبیعت برای پی بردن به عظمت و قدرت حق و به کارگیری آن در مسیر تحصیل علم و قرائت قرآن و حفظ آن از محرمات الهی است.

شکر نعمت گوش، استماع حق، شنیدن حقایق و نگه داری آن از شنیدن باطل و غنا و غیبت و تهمت و برنامه های شیطانی است. شکر نعمت زبان، گفتار نیک، خیرخواهی در قبال مردم، پاسخ به سؤالات مفید، راهنمایی گمراه، قرائت قرآن، ادای نماز و نگهداری اش از غیبت و دروغ و تهمت و شایعه بی اساس و باطل گویی و مسخره کردن مردم و تحقیر بندگان خداست. شکر نعمت شکم، به اندازه خوردن، حلال خوردن و دوری از انباشته شدن حرام در آن است. شکر نعمت شهوت، مصرفش در طریق ازدواج شرعی و دور نگه داشتن آن از امور حرام است. شکر نعمت قدم، پای گذاشتن در مساجد، شرکت در مجلس علم، رفتن به دیدن اقوام و برادران دینی و قدم برداشتن برای حل مشکل مردم است. شکر نعمت مال، هزینه کردن برای زن و فرزند کمک به اقوام مستمند، خرج کردن در امور خیر، ادای زکات، پرداخت خمس و انفاق و صدقه است. ترک هر یک از این امور که شعاعی از شکر و سپاسگزاری است، گناه و معصیت و سبب تغییر نعمت به بلا و عذاب و مشکلات و مصائب است.

۱- معانی الأخبار، ص۲۷۰؛ وسائل الشیعه، ج۱۶، ص ۲۸۱، ح ۲۱۵۵۶
2- انبیاء (۲۱)، آیه ۴۷
3- آل عمران (۳)، آیه ۱۳۴
4- ابراهیم (۱۴)، آیه ۷