
احکام روزه و عادت ماهیانه بانوان چگونه است؟
در فقه اسلامی، مسائل مرتبط با عبادات و احکام روزه در ماه رمضان از اهمیت ویژهای برخوردار است. یکی از موضوعات پرچالش در این ماه، مسألهی حکم پریود (قاعدگی) برای زنان است
به گزارش پارسینه پلاس؛ احکام روزه در ماه رمضان برای زنان حائض
حیض چیست؟
حیض به معنای خروج ماده خونی از رحم زنان است که معمولاً در برخی روزهای هر ماه اتفاق میافتد. زمانی که زن خون حیض را مشاهده کند، به او “حائض” گفته میشود. خون حیض معمولاً غلیظ و گرم بوده و رنگ آن معمولاً سیاه یا قرمز است و با فشار و کمی سوزش از بدن خارج میشود.
راه های شناسایی حیض:
برای شناسایی خون حیض، ابتدا باید خون به صورت خارجی مشاهده شود، اما نیازی نیست که این خون در تمام سه روز به طور مداوم دیده شود. به عبارت دیگر، وجود خون در داخل فرج نیز به اندازه کافی است تا به عنوان حیض شناخته شود. همچنین، اگر در طول سه روز حیض، خونریزی به طور موقت متوقف شود و سپس دوباره به شکل معمولی شروع گردد، باز هم به عنوان حیض محسوب میشود.
در مورد شک در پاک شدن از حیض، اگر زنی خونی ببیند که نمیتواند تشخیص دهد آیا این خون مربوط به حیض است یا بکارت، باید خود را بررسی کند. به این صورت که مقداری پنبه را درون فرج قرار دهد و کمی صبر کند، سپس آن را بیرون بیاورد. اگر اطراف پنبه آلوده باشد، این نشاندهنده خون بکارت است و اگر خون به تمام پنبه نفوذ کند، به احتمال زیاد مربوط به حیض است.
در مورد احکام حیض و نماز، بر زن حائض واجب نیست که نمازهای روزانه را به جا آورد؛ اما در خصوص روزهداری، قضای روزههای ماه رمضان بر او واجب است. همچنین، بر اساس نظر مشهور، تماس با مواردی که به طهارت نیاز دارند، مانند لمس نوشتههای قرآن و همچنین نام خداوند، پیامبران و امامان (ع)، برای زن حائض ممنوع است.
شرایط خون حیض
خون خارج شده از بدن زن در صورتی حیض است که شرایط خون حیض را داشته باشد ، اگر یکی از شرایط را نداشته باشد، حیض محسوب نمی شود.
۱. پس از بلوغ
خونی که دختر قبل از ۹ سالگی مشاهده کند، حیض نیست حتی اگر نشانه های حیض را داشته باشد. دختری که نمی داند۹ سالش تمام شده است یا خیر، اگر خونی ببیند که دارای نشانه های حیض نیست، حیض نمی باشد. اما اگر نشانه های حیظ را داشته باشد، حکم به حیض بودن آن محل اشکال است؛ البته اگر از حیض بودن اطمینان حاصل کند، هرچند این اطمینان با استفاده از وسایل علمی جدید حاصل شود، در این صورت مشخص می شود که ۹ سال او تمام شده است.
۲. قبل از یائسگی
خونی مشاهده شده بعد از یائسگی خانم ها، حیض نیست حتی اگر نشانه های حیض را داشته باشد. سن یائسگی در زنان، شصت سال قمری است و خونی را که زنان پس از تمام شدن شصت سال قمری می بینند، حکم حیض را ندارد و زن در فاصله پنجاه تا شصت سالگی چه قرشیه باشد چه غیر قرشیه، حیض می بیند و زن هایی که قرشیه نیستند، در این فاصله در مواردی که قبل از این سن، حیض به حساب می آمد، باید کارهایی که بر حائض حرام است را ترک کنند و احتیاط مستحب است وظایف مستحاضه را نیز انجام دهند.
زنی که به یائسه شدن خود شک دارد و همچنین نمی داند که شصت سال قمری اش کامل شده یا نه، اگر خونی ببیند و نداند حیض است یا نه، باید بنا بگذارد که شصت ساله نشده و یائسه نیست.
خانم های باردار و شیرده نیز ممکن است حیض ببینند زیرا حاملگی و شیر دادن همزمان با حیض شدن، امکان پذیر است و احکام زن باردار و غیر باردارد تفاوتی ندارد، اما زن بارداری که عادت وقتیه دارد، در صورتی که بعد از گذشتن بیست روز از اول عادتش، خونی مشاهده کند که نشانه های حیض را دارد لازم است بنابر احتیاط واجب، کارهایی که بر حائض حرام است را ترک کرده و کارهایی که بر مستحاضه واجب است را هم انجام دهد.
3. استمرار داشتن خون در سه روز اول
استمرار داشتن خون در سه روز اول و آلوده بودن مجرا به خون یعنی هر گاه پنبه بگذارد و کمی صبر کند و بیرون آورد، پنبه خونی شود هرچند به مقدار بسیار کم باشد و چنانچه در بین سه روز، مختصری پاک شود، طوری که در میان برخی از خانمها معمول است باز هم حیض محسوب می شود. به همین دلیل است نداشتن استمرار خون در سه روز او و معلوم نبودن مدت آن یعنی قع شده و دوباره ادامه پیدا کرده است، حیض نیست.
4. کمتر از سه روز نباشد
اگر زمان خون حیض مختصری هم از سه روز کمتر باشد حیض نیست هرچند نشانه های حیض را داشته باشد. بنابراین هرگاه پس از شروع به خونریزی با استفاده از قرص و آمپول و مانند آن از ادامه آن جلوگیری کند و در کمتر از ۳ روز ، خون قطع شود، حکم حیض را ندارد.
اگر خانم از اذان صبح روز اول تا غروب آفتاب روز سوم، پشت سر هم خون ببیند، سه روز خون دیدن که کمتری مقدار حیض می باشد محقق شده است و لازم نیست که شب اول و شب چهارم را هم خون ببیند ولی باید در شب دوم و سوم خون قطع نشود و اگر علاوه بر آن، در شب اول هم خون دیده باش، هرچند آن را حیض قرار می دهد، اما آن را در محاسبه سه روز حیض در نظر نمی گیرد. بنابراین ابتدای محاسبه، اذان صبح روز اول است.
اما خانمی که پس از اذان صبح روز اول خون می بیند لازم است سه شبانه روز معادل هفتاد و دو ساعت، خون مشاهده کند تا نقص و کمی روز اول را از روز چهارم تکمیل کند و به طور مثال اگر خون از اذان ظهر روز اول شروع شود برای قرار دادن در حیض باید تا اذان ظهر روز چهارم ادامه پیدا کند و قطع نشود.
اگر کمتر از سه روز، خون ریزی داشته باشد و پاک شود و بعد دوباره خون مشاهده کند که حداقل سه روز باشد و پاک شود، خون دوم حیض است به شرط آنکه ده روز از زمان حیض قبلی گذشته باشد و خون ریزی اول هرچند در روزهای عادتش باشد، حیض نیست.
۵. از رحم باشد
خونی که از رحم خارج نشود مانند زخم داخل مجرا و خون بکارت، حکم حیض را ندارد. علاوه بر این خانم هایی که رحم خود را برداشته اند، اگر خونی ببینند، حیض نمی باشد.
۶. سه روز اول پشت سر هم باشد
اگر سه روز اول، به صورت پشت سر هم خون نبیند، به طور مثال اگر دو روز خون ببیند و یک روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیند، حیض نیست حتی اگر نشانه های حیض را داشته باشد.
شرط پی در پی بودن مربوط به سه روز اول خونریزی است و نسبت به روزهای بعد یعنی چهارم تا دهم، چنین شرطی نیست. بنابراین اگر مثلا ۳ روز پشت سر هم خون ببیند و روز چهارم و پنجم پاک شود و دوباره روز ششم و هفتم خون ببیند، اگر روزهایی که خون دیده و روزهایی که در وسط پاک بوده روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه روزهایی که خون دیده حیض است ولی احتیاط لازم آن است که در روزهایی که در وسط پاک بوده است که آن را پاکی بین دو خون می نامند، کارهایی که بر غیر حائض واجب است را انجام دهد یعنی بنا بر احتیاط غسل حیض کرده و عبادات خود را به جا آورد و آنچه بر حائض حرام است مانند مس خط قرآن و توقف در مسجد را انجام ندهد.
چند مورد حرام بر حائض
1. عبادت هایی مانند نماز که باید با وضو یا غسل یا تیمم به جا آورده شود و اگر زن حائض این گونه اعمال را به قصد عملی که شرعاً نیکو و صحیح است، انجام دهد، کار حرامی انجام داده است انجام عبادت هایی که به وضو و غسل و تیمّم نیاز ندارد مانند نماز میت، اشکالی ندارد.
۲. تمام چیزهایی که بر جنب حرام است
3. نزدیکی و جماع کردن در فرج که هم برای مرد حرام است و هم برای زن، هرچند به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، بلکه احتیاط لازم آن است که مقدار کمتر از ختنه گاه نیز داخل نشود.
لکه بینی در ماه رمضان
لکه بینی در ماه رمضان، یکی از بزرگترین دغدغه های خانم ها برای روزه داری است که نیاز است خانم ها مباحث شرعی در مورد آن و همچنین از راهکارهای مختلف برای به تعویق انداختن قاعدگی و کنترل لک بینی در ماه مبارک رمضان آگاهی داشته باشند.
لکه بینی ممکن است پیش از عادت ماهانه، در روزهای ابتدایی و پایانی عادت ماهانه و حتی در دوران خونریزی قاعدگی و یا میان دو دوره قاعدگی اتفاق بیفتد که بنا به تعداد روزهای آن، وجود یا عدم وجود قطره خون هنگام لکه بینی و استمرار آن حکم شرعی داده می شود.
اگر خانم یک لکه و ترشح مختصر مشاهده کند که ادامه دار نباشد، باید به وظیفه استحاضه قلیله عمل کند؛ یعنی خود را تمیز کرده و برای هر نماز، ابتدا غسل استحاضه را به جا آورد و سپس وضو برای نماز بگیرد.
اگر آن ترشحات مستمر باشد و قطع نشود یعنی اگر مقداری پنبه داخل واژن قرار دهد و حتی اگر به اندازه سر سوزنی به خون آلوده شود، به منزله شروع قاعدگی است و پریود حساب می شود، هر چند خون از داخل واژن خارج نشود.
مقدار خون ملاک نیست، اگر در قاعدگی ،خونریزی داشته باشید، حتی اگر پنبه ای را داخل واژن کنید و به قدر سر سوزنی به خون آلوده شود، آن خون، پریودی است وگرنه استحاضه خواهد بود.
حکم لکه بینی در ماه رمضان
تا زمانی که لکه بینی ها به مدت ۳ روز ادامه دار نباشد، حتی در داخل واژن، حکم استحاضه را دارند و باید به وظایف استحاضه عمل کنید. اما اگر این لکه ها به مدت ۳ روز ادامه پیدا کنند ( حتی اگر ابتدا خارج شود و بعد در داخل واژن ادامه پیدا کند) لکه ها حکم قاعدگی را دارند و روزه در این شرایط باطل است.
اگر لکه بینی تا روز دهم قاعدگی ادامه داشته باشد و در روز دهم قطع شود، تمام لکه ها، روزهای قاعدگی محاسبه می شوند. اما اگر لکه بینی از پس از روز دهم از قاعدگی باشد، یعنی پس از گذشت ده روز از قاعدگی همچنان لکه بینی مشاهده شود، این لکه بینی ها استحاضه در نظر گرفته می شود و باید از روز یازدهم به احکام استحاضه عمل کرده و نماز و روزه را به جا آورده شود.
عقب انداختن پریود در ماه رمضان
یکی از مسائل مهم که خانم ها در ماه رمضان به آن توجه می کنند، تمایل داشتن به تعویق قاعدگی در ماه رمضان است.
روش های عقب انداختن قاعدگی عبارتند از:
استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری
چسب پوستی
حلقه واژینال
استفاده از IUD های هورمونی
اگر بعد از اذان ظهر پریود شویم حکم روزه چیست؟
اگر بعد از اذان ظهر پریود شویم میتوانیم چیزی بخوریم؟
اگر بعد از اذان ظهر پریود شویم روزه باطل میشود؟
اگر قبل از اذان ظهر پریود شویم روزه باطل میشود؟
پاسخ:اگر زن در ماه مبارک رمضان دو ساعت یا کمتر مانده به اذان مغرب حیض شود، روزه اش باطل است.
اگر زنی به علت عدم اطمینان به پاکی از حیض، در سحر ماه رمضان غسل نکند و در بین روز متوجه شود که پاک شده بوده باید نیت روزه کند ولی به احتیاط واجب باید قضای آن را هم بگیرد.
زنی که می خواهد شصت روز روزه کفاره بگیرد و در اثناء به روزهای عادت ماهانه و امثال آن می رسد پس از پایان آن روزها می تواند بقیه روزه ها را بگیرد و لازم نیست آنها را از سر بگیرد.
اگر زن به پاک شدن خود شک کند، باید خود را وارسی نمایید و در صورت سهل انگاری کفاره روزه بر او واجب است مگر آن که اطمینان به حیض داشته باشد.
اگر زنی به علت عدم اطمینان به پاکی از حیض، در سحر ماه رمضان غسل نکند و در بین روز متوجه شود که پاک شده است، اگر مفطری (مواردی که روزه را باطل می کند) را مرتکب نشده، نیت روزه می کند و بنابر احتیاط واجب این روز را قضا نماید اما در صورت ارتکاب مفطر کفاره آن روز بر او واجب نیست.
اگر زن حائض در ماه رمضان، پیش از اذان صبح از حیض پاک شود، اگر برای غسل وقت دارد، باید غسل کند و اگر وقت تنگ است، باید تیمّم کند و روزه اش صحیح است ولی اگر از روی عمد، غسل یا تیمم نکند، روزه اش باطل است و باید کفاره روزه اش را نیز بدهد.