خواندن دعا و عبادت کردن در جمع بهتر است یا در تنهایی؟
آیت الله جاودان سفارش کرد تا دعا و مناجات را در جمع مومنین بخوانید که همه از برکات آن بهره‌مند شوند.
به گزارش پارسینه پلاس، آیت الله محمدعلی جاودان در کتاب ره‌نمای طریق در پاسخ به کسی که پرسیده بود خواندن دعا و عبادت کردن در جمع بهتر است یا در تنهایی، نوشت که اگرچه ممکن است برخی افراد در تنهایی حال و توجه بیشتری داشته باشند ولی ممکن است این تنهایی حیله شیطان برای دور کردن جمع مومنین باشد.
این سوال و پاسخ به شرح زیر است: برای شخصی که در تنهایی و خلوت خود حال و توجه بهتری در ادعیه و معنویات دارد، آیا به جاآوردن این اعمال در تنهایی بهتر است یا رفتن به مراسمات؟ اصل در دعا، حال انسان است و اگر همیشه در تنهایی حال و توجه بهتری دارید، خلوت و تنهایی ارجحیت دارد اما ممکن است این حال و توجه در تنهایی، مدت کمی ادامه یابد و این، حیله ای شیطانی برای دور کردن شما از جمع مومنین باشد.
این استاد اخلاق اضافه کرد: از طرفی خواندن دعا در جمع، بهره بردن از حال و توجه دیگران است که اگر یک نفر مورد رحمت الهی قرار گیرد، همه از برکات آن بهره می برند.(صفحه۲۰۰)
دعا به معنای ارتباط با خدا و نزدیک شدن به اوست و انسان با این ارتباط می تواند خواسته های معنوی و مادی خود را از پروردگار بخواهد. البته آن دعا و عبادتی برای انسان پسندیده و مفید است که از هرگونه خودنمایی و تکبر به دور بوده و به صورت خالص و فقط برای خدا انجام شود و لذا خلوت و جلوت برای چنین بنده ای تفاوتی ندارد ولی اگر متوجه خلاف چنین حس و حالی در خود شد، باید در خلوص نیتش تردید کند.
در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده «کسی که به نماز خویش، صورت زیبایی دهد تا مردم او را ببینند اما هنگام خلوت، نمازش را با سستی و زشتی انجام دهد، گویا به پروردگارش توهین کرده است.» و امیر مومنان (ع) نیز فرمود «انسان ریاکار و خودنما سه علامت دارد. هنگامی که میان جمع است، نشاط او افزون می شود و هنگامی که تنها است، سستی او را فرا می گیرد و دوست دارد که تمام کارهایش مورد پسند مردم باشد.»
برخی با تفکیک دعای فردی و دعای اجتماعی معتقدند که دعای فردی فقط در ارتباط با تکامل معنوی فرد است و دعای اجتماعی در راستای اهداف مشترک اجتماعی می باشد و برای نمونه از دعای طلب باران یاد می کنند. در روایتی می خوانیم که گروهی نزد پیامبر(ص) آمده و اظهار داشتند که قحطی، سرزمین آن ها را فرا گرفته و از آن حضرت خواستند تا دعایی بخوانند. رسول خدا(ص) دستور دادند تا منبر را آماده کنند و مردم جمع شوند. سپس شروع به دعا کرده و خطاب به مردم فرمود که آمین بگویند.
برخی آیات به ضرورت پنهانی بودن دعا اشاره می کند و از امام رضا(ع) نقل شده که «پاداش دعای پنهانی انسان، ۷۰ برابر دعای آشکار او است» ولی برخی روایات سفارش به دعای گروهی دارد. مثلا امام صادق(ع) فرمود که اگر ۴۰ نفر جمع شوند و برای درخواستی دست طلب به سوی خدا بر دارند، دعایشان به اجابت می رسد و در جایی دیگر فرمود «هرگاه پدرم (امام باقر) با مشکلی مواجه می شد، زنان و کودکان را گرد آورده، به دعا می پرداخت و آنان آمین می گفتند».
در نهایت می توان گفت با آن که در بیشتر موارد، پاداش دعا و عبادت پنهانی و انفرادی برتر از دعای آشکار و گروهی ذکر شده ولی اگر هدف ارزشمند ارتباط با پروردگار، از سوی انگیزه های شیطانی مورد تهدید واقع نشود، هر دوی آشکار و نهان دعاها و دیگر عبادات، در نهایت به نفع انسان خواهد بود و دعای همراه با اخلاص چه به صورت انفرادی خوانده شود و چه به صورت گروهی، تأثیر خود را خواهد داشت.
البته شیطان هیچ وقت از وسوسه های خود خسته نمی شود و هنگامی که انسان تنها است، سستی و خمودی را در جان او افکنده، او را از عبادت باز می دارد و با وسوسه احتمال ریا و خودنمایی، او را از شرکت در مراسم عبادی که به صورت گروهی انجام می شود نیز منصرف می کند که انسان باید در برابر این ترفند شیطان، به تدریج، اراده خود را تا به گونه ای تقویت کند که آشکار و نهان برای او یکسان باشد.
منبع: ایرنا