
عکسی کمتر دیده شده از مظفّرالدین شاه قاجار در اواخر عمر
مظفرالدین شاه قاجار، پنجمین پادشاه سلسله قاجار، چهرهای دوگانه در تاریخ ایران است؛ از یک سو، امضاکننده فرمان مشروطیت و آخرین شاه درگذشته در داخل کشور، و از سوی دیگر، نماد دورهای از ضعف سیاسی و وابستگی اقتصادی به قدرتهای خارجی.
به گزارش پارسینه پلاس، بررسی تصاویر تاریخی نشان میدهد که مظفرالدین شاه در سالهای پایانی عمر با چهرهای رنجور و نشانههای آشکار پیری و بیماری ثبت شده است. یکی از این عکسها که در منابعی مانند مجله فرانسوی Le Petit Journal (منتشرشده در مه ۱۸۹۶) و آرشیوهای دیگر به چشم میخورد، او را در حالی نشان میدهد که رد بیماری نقرس و ضعف جسمانی در چهرهاش مشهود است. این تصاویر، که اغلب در سفرهای اروپایی او تهیه شدهاند، تضاد فاحشی با عکسهای رسمی دوره جوانیاش دارند؛ جایی که نشانی از شکوه ظاهری معمول دربار قاجار در آن دیده نمیشود.
در اواخر سلطنت، عکسهایی از او در ضرابخانه بروکسل (۱۲۷۹ خورشیدی) و المپیک ۱۹۰۰ پاریس وجود دارد که گواهی بر علاقهاش به مدرنیزاسیون و ارتباط با جهان خارج است، هرچند این سفرها با وامهای سنگین از روسیه و انگلیس همراه بود. تصاویر کمترشناختهشده دیگر، مانند جشن تولد فرزندش یا دورهمیهای خانوادگی، جنبههای انسانیتری از آخرین سالهای زندگی او را روایت میکنند.
این عکسها نه تنها سند بصری از وضعیت جسمانی شاه، بلکه نمادی از افول تدریجی قاجارها در آستانه انقلاب مشروطه هستند.