کودکان و گوشی‌های هوشمند؛ زنگ خطر برای والدین

نتایج یک پژوهش جدید که توسط «تارا تیاگاراجان» در پروژه ذهن جهانی (Global Mind Project) انجام شده، نشان می دهد که دخترانی که در سن ۵ یا ۶ سالگی گوشی داشته‌اند، ۴۸ درصدشان اکنون افکار خودکشی دارند؛ در حالی‌که این رقم برای کسانی که در سن ۱۳ سالگی گوشی گرفته‌اند تنها ۲۸ درصد است.

این مطالعه که نتایج آن در ژورنال توسعه انسانی و قابلیت‌ها منتشر شده، داده‌های حاصل از حدود ۲ میلیون نفر در ۱۶۳ کشور را بررسی کرده و تمرکز آن بر ۱۰۰ هزار جوان بین ۱۸ تا ۲۴ سال است — یعنی نسل Z، نخستین نسلی که از کودکی با تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی بزرگ شده‌اند.

یافته‌ها نشان می‌دهد که نمره سلامت روان افرادی که در ۵ سالگی گوشی داشته‌اند، به عدد بحرانی ۱ رسیده، در حالی‌که این نمره برای کسانی که در ۱۳ سالگی گوشی گرفته‌اند، حدود ۳۰ بوده است.

پژوهشگران هشدار داده‌اند که اگر روند دسترسی زودهنگام به فناوری ادامه یابد، تا یک‌سوم نسل آینده ممکن است دچار اختلالاتی چون افکار خودکشی، قطع ارتباط با واقعیت، و کاهش توانایی‌های روانی همچون کنترل هیجانات و تاب‌آوری شوند.

اثرات منفی گوشی در کودکی تنها به افکار خودکشی محدود نمی‌شود. نوجوانانی که زودتر گوشی داشته‌اند، در بزرگسالی بیشتر دچار پرخاشگری، احساس گسست از واقعیت، توهم، مشکلات در خودانگاره و عزت نفس، بی‌ثباتی احساسی و کاهش همدلی هستند.

بر اساس داده‌ها، کشورهای انگلیسی‌زبان توسعه‌یافته مانند آمریکا، بریتانیا، کانادا و استرالیا بدترین وضعیت را دارند، چراکه کودکان در این کشورها هم زودتر گوشی می‌گیرند، هم زودتر به محتوای آسیب‌زا در فضای مجازی دسترسی می‌یابند.

محققان تاکید کرده‌اند که دسترسی زودهنگام به شبکه‌های اجتماعی عامل اصلی این بحران روانی است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی که برای درگیر نگه‌داشتن کاربران طراحی شده‌اند، با استفاده از آسیب‌پذیری‌های روانی، استقلال کودکان را تضعیف کرده و آنها را در معرض مقایسه‌های اجتماعی مخرب قرار می‌دهند.

پژوهشگران پیشنهاد می‌دهند که باید با گوشی‌های هوشمند مثل مواد دخانی، الکل و رانندگی برخورد شود؛ یعنی وضع محدودیت سنی، آموزش سواد دیجیتال اجباری پیش از ورود به شبکه‌های اجتماعی، و همچنین ارائه تلفن‌های پایه برای کودکان زیر ۱۳ سال که تنها امکان تماس و پیامک دارند.

آنها با استناد به اصل «احتیاط» هشدار داده‌اند که منتظر ماندن برای اثبات قطعی رابطه علت و معلولی ممکن است فرصت پیشگیری از بحران نسل آینده را از ما بگیرد.

این پژوهش یادآوری می‌کند که شاید زمان آن رسیده که جامعه به‌طور جدی در نحوه معرفی فناوری دیجیتال به کودکان بازنگری کند.