ادامه واکنش‌ها به انتشار تصاویر دستگیری مهدی یراحی
واکنش‌ها به بازداشت و انتشار تصاویر دستگیری مهدی یراحی ادامه دارد.
انتشار تصاویری از لحظه بازداشت مهدی یراحی در کانال‌های تلگرامی نزدیک به نهادهای امنیتی و حاکمیتی که پیش از این درخصوص محمد صادقی، بازیگر و مدیر توسعه شرکت مایکت هم اتفاق افتاده بود، واکنش‌های انتقادی را در پی داشت.
«هشدار! شما در حال تماشای محتوای حساس هستید.» این جمله تکراری دست کم روزی چند بار در رسانه‌های ما به کار برده می‌شود و هرچند حساسیت اولیه ما به دیدن صحنه‌های ناراحت کننده و دلخراش کم شده است؛ اما چه کسی اینجا ادعا می‌کند که قبل و بعد از هر باری که عواطف ما به درد می‌آید و وجدان عمومی کلافه می‌شود، ما همان ملتیم؟
حسین بیات، عضو هیئت مدیره انجمن علمی حقوق اساسی ایران و دکترای حقوق عمومی متخصص حقوق اساسی ایران درباره ایرادهای حقوقی وارده به این نوع بازداشت و نحوه برخورد با متهم گفت: کل محتوای چنین تصاویر و فیلم‌هایی غیراخلاقی، غیر قانونی و مجرمانه است. متهم می‌تواند علیه کسی که این فیلم را تولید و منتشر کرده اعلام جرم و شکایت کند و مقام قضایی باید رسیدگی بکند. چراکه در اصول متعددی از قانون اساسی ضرورت توجه به کرامت و ارزش والای انسان مورد توجه قرار گرفته است. در بند ششم اصل دوم از قانون اساسی صراحتاً اشاره شده است که جمهوری اسلامی نظامی بر پایه ایمان، علم، کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توأم با مسئولیت او در برابر خدا است. یکی از بنیان‌های این نظام کرامت و تکریم ارزش انسان است. این احترام که در اصل دوم مورد اشاره قرار گرفته است در اصل سوم تحت عناوین مختلف جز وظایف دولت قلمداد شده و درقوانین عادی سرریز شده است.
این حقوقدان ادامه داد: در اصل سوم دولت جمهوری اسلامی موظف شده است برای نیل به اهداف مشهود در اصل دوم یعنی کرامت و ارزش والای انسان محیط مناسب برای رشد فضایل اخلاقی فراهم آورد. همچنین مکلف شده است که آزادی‌های سیاسی و اجتماعی را فراهم کند، تبعیض‌های ناروا را از بین ببرد، حقوق همه جانبه افراد از جمله حق بر آبرو، حیثیت و کرامت را پاس بدارد. این وظایف و تکالیف هم در قانون اساسی در اصل سوم هم سایر قوانین از جمله قوانین آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی مورد اشاره قرار گرفته است.
وی افزود: در فصل سوم اصول نوزدهم و بیستم اعلام شده است که همه احاد ملت از حقوق برابر برخوردارند. یعنی متهم شدن به ارتکاب یک بزه، انسان ایرانی را از حقوق انسانی خودش محروم نمی‌کند. در اصل بیست و دوم حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل افراد مصون انگاشته شده است مگر در مواردی که قانون تجویز کند. قانون هم هیچگاه هتک حیثیت، آبرو و حریم خصوصی هیچ انسانی را حتی در صورتی که مجرم باشد توصیه نمی‌کند.
بیات با شاره به اصل سی و دوم قانون اساسی گفت: قانون صراحتاً تأکید کرده هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون بازداشت، زندانی یا دستگیر شده است، هر که باشد، ممنوع و موجب مجازات است؛ بنابراین ضابط قضایی که در موضوع بحث ما احتمالا نیروی انتظامی است، حق ندارد متهم را حتک حرمت کند، آبروی او را به خطر بیاندازد یا در مقام تحقیر متهم دربیاید.
احضار باید با احضاریه صورت بگیرد
بیات گفت: وقتی متهم بازداشت شد براساس قانون از همه حقوق انسانی خود برخوردار است و صرف ارتکاب جرم او را در معرض تعدی مجرمانه مضاعف یا تحقیر قرار نمی‌دهد. در آیین دادرسی کیفری هم احضار و تحقیق از متهم واجد چهارچوب‌های مشخص و معینی است. اصل صدوشصت‌و‌هشت آیین دادرسی کیفری می‌گوید بازپرس نباید بدون دلیل کافی برای توجه اتهام کسی را به عنوان متهم احضار و یا جلب نماید. بنابراین دلیل کافی برای توجه اتهام باید وجود داشته باشد. احضار متهم باید با احضاریه و در چهارچوب ضوابط به عمل بیاید. مشخصات آن هم از جمله ساعت حضور، مکان حضور، علت احضار و نتیجه عدم حضور قید شود.
این کلیپ‌ها مبنای قانونی ندارند
عضو هیئت مدیره انجمن علمی حقوق اساسی در ادامه به دیده بان ایران گفت: قانون در این حوزه کاملا روشن است و هیچ ابهامی ندارد. کسانی که مرتکب تولید و انتشار چنین تصاویری می‌شوند اساسا دغدغه قانون ندارند. این‌ها با علم و اطلاع از آنچه قانونگذار تحت عنوان تحقیر و تهدید و تسخیر متهم، ناروا و ممنوع کرده مبادرت به تهیه چنین کلیپ‌ها و تصاویری می‌کنند. هدفشان هم ایجاد رعب و وحشت است.