زندگینامه اثیر اخسیکتی یکی از شاعران معروف ایرانی
اثیر الدین ابوالفضل محمد بن طاهر اخسیکتی، معروف به اثیر اخسیکتی، یکی از شاعران مشهور سدهٔ ششم هجری می‌باشد.
نام: اثیرالدین ابوالفضل محمد بن طاهر اخسیکتی
تاریخ تولد: سدهٔ ششم هجری
محل تولد: اخسیکت یکی از شهرهای ماوراءالنهر در منطقهٔ فرغانه در شمال رود سیحون
تاریخ وفات: احتمالا در سال ۶۰۹ هجری قمری
محل وفات: خلخال
پیشه: شاعر
زندگینامه اثیر اخسیکتی
اثیر، سخنوری برجسته، در شهر اخسیکت به دنیا آمد. این شهر در سده ششم، یکی از شهرهای آباد ماوراءالنهر در منطقهٔ فرغانه در شمال رود سیحون بوده است.
با حملهٔ ترکان، غز و زوال دولت سنجری و پریشانی خراسان – که خود از آن با عنوان «وحشت خراسان» یاد می‌شود – نواحی شرقی ایران تحت تأثیر قرار گرفتند و اثیر نیز به نواحی غرب و شمال غرب ایران مهاجرت کرد.
اثیر در ابتدا به همدان رفت و به دربار غیاث‌الدین محمد بن ملکشاه سلجوقی (۵۵۵ ه.ق) پیوست. او و جمعی از وزیران و امیران دربارش را مدح گفتند و سال‌های متمادی در همدان سپری کردند.
در لشکر غیاث‌الدین محمد، با علاءالدین عربشاه (۵۸۴ ه.ق) حاکم کُهستان آشنا شد. عربشاه شعر اثیر را پسندید و او را نواخت. به همین دلیل، اثیر مدت زیادی از عمر خود را به تفاریق در همدان و کُهستان در دستگاه عربشاه گذراند.
پس از مرگ غیاث‌الدین محمد، اثیر اخسیکتی قصایدی را در مدح جانشین او، رکن‌الدین ارسلان بن طغرل سلجوقی (۵۷۱ ه.ق)، سرود. سپس در قصایدش به مدح طغرل بن ارسلان (۵۹۰ ه.ق) پرداخت.
علاوه بر آن، شاعران دیگری همچون شمس‌الدین ایلدگز (۵۷۱ ه.ق) و پسرانش، محمد جهان پهلوان (۵۸۱ ه.ق) و قزل ارسلان (۵۸۵ ه.ق) نیز در قصایدهایشان به ممدحی اتابکان آذربایجان پرداخته‌اند.
اثیر اخسیکتی
سال های پایانی زندگی اثیر اخسیکتی
اثیر اخسیکتی سال‌های پایانی زندگی خود را در شهر خلخال سپری کرد و در نهایت در سال ۶۰۹ هجری قمری در همین شهر از دنیا رفت. اگرچه این احتمال وجود دارد که در سال‌های ۵۶۳ و ۵۷۷ هجری قمری از دنیا رفته باشد، اما با توجه به تاریخ شعرهای سروده شده بعد از این تواریخ، این امر قابل قبول نیست.
بدیع الزمان فروزانفر، اثیر را شاعری متعصب و مذهبی توصیف کرده است، به طوری که حتی هموطنان حنفی خود را نیز بر ضد شافعیان تحریک می‌کرد. اما نمی‌توان به قطعیت این موضوع را قبول کرد، زیرا احتمال وجود دارد که اثیر خود از شافیعان باشد. علاوه بر این، در دیوان اشعار او، دو گروه مختلف نیز مورد ستایش واقع شده‌اند؛ مدایح او به ستایش ائمه شیعه و به ویژه علی، قابل توجه هستند.